تله معیارهای سخت گیرانه چیست؟

• همیشه باید در رتبه اول باشم. باید در اکثر  کارها بهترین باشم.
• کمتر کسی مورد رضایت و قبول من قرار می گیرد.
• هر کاری را باید طبق نظم خاص خودم و در حد عالی انجام بدهم.
• باید از تمام وقت هایم، بهترین استفاده را ببرم.
• اگر اشتباه کنم، لایق بدترین انتقادها هستم.
• ثروت و منزلت اجتماعی برای من بی نهایت مهم هستند.

و….

اگر با اکثر موارد بالا موافقید، شما دچار  تله ی معیارهای سخت گیرانه هستید.

در این مقاله قصد داریم به توضیح مفصل در باب تله ی معیارهای سخت گیرانه بپردازیم.

یک تجربه از تله ی معیارهای سخت گیرانه

امیلی: چهل و چهار سال داشت. به دلیل اینکه می خواست در زندگی شخصی و حرفه ای اش به حد کمال برسد، سخت تحت فشار بود.

امیلی از آن دسته زنانی است که “ابر انسان”  به شمار می روند. او در کارش، بهترین است. فوق تخصص هوشبری است. مدیر بخش هوشبری یکی از دانشگاه های علوم پزشکی معروف است. با اینکه به پایان رساندن رشته ی بیهوشی سخت است، اما او توانسته به عالی ترین مدارج علمی برسد.

پروژه های پژوهشی زیادی در کشور تحت نظارت و سرپرستی ایشان انجام می شود. سردبیر چندین مجله ی تخصصی است. جوایز علمی زیادی را دریافت کرده است و سالانه بیش از دویست هزار دلار درآمد دارد.

امیلی در عین حال مادر و همسری کامل و تمام عیار است. شوهرش مدیر یک شرکت بازرگانی بزرگ است. امیلی هر هفته ساعت هایی را نیز به کارهای این شرکت می پردازد، زیرا یکی از سهامداران این شرکت است. از همه ی اینها گذشته، امیلی نمی خواهد این کارها، رابطه با فرزندانش را تحت الشعاع قرار دهد.

به همین دلیل اصرار دارد که هر روز مدت زمانی را برای بچه هایش کنار بگذارد. از ورزش نیز غافل نیست. مرتب ورزش می کند، آن هم نه در سطح آماتور. او عالی تنیس بازی می کند. خانه اش برق می زند از بس که تمیز است. زمین های اطراف خانه را گلکاری کرده است و از اینکه نمی تواند تمام کارهای مربوط به گلکاری را خودش یک تنه انجام بدهد، اندکی متاسف است.

درمانگر: پس شما همه ی کارها را خودتان انجام می دهید.

امیلی: بله، همیشه در حال دوندگی هستم. انگار هیچ آرامش و آسایشی ندارم. با این همه کار باز هم احساس می کنم کم کاری کرده ام.

درمانگر: به نظر می رسد کارهایی که می کنید خیلی توان فرسا هستند.

امیلی: بله، خودم نیز همین طور فکر می کنم. جالبه که از این زندگی لذت نمی برم. فکرش را بکنید همه چیز در زندگی دارم اما لذت نمی برم. کاملاً احساس درماندگی و افسردگی می کنم. برای همین خاطر به شما مراجعه کردم. گاهی اوقات افسردگی چنان به من فشار می آورد که دوست ندارم از رخت خواب بلند شوم.

درمانگر: کارهای خودتان را به دلیل افسردگی و درماندگی کم کرده اید؟

امیلی: نه، به هر سختی که شده از رختخواب بلند می شوم. فکر می کنم چون کم کم دارم پیر می شوم، انرژی ام کاهش پیدا کرده است اما گوش من بدهکار این حرف ها نیست. کماکان مثل تراکتور کار می کنم، جالبه که با این همه موفقیت باز هم احساس می کنم در زندگی کمبود دارم.

چه تجربه هایی منجر به شکل گیری تله ی معیارهای سخت گیرانه می شود؟

افرادی که در دام این تله ی زندگی افتاده اند، احساس اصلی شان این است که تحت فشارند. هیچ گاه روی آرامش را نمی بینند و از زندگی لذت نمی برند. همیشه به خودشان سخت می گیرند که پیشرفت کنند.

  دائم می جنگند که در هر کاری (ورزشی، تحصیلی، خانوادگی،  تفریحی) بهترین باشند. حتی برای انتخاب شریک زندگی نیز معیارهای سخت گیرانه ای دارند و انگار در جستجوی ناکجاآباد هستند. باید در همه چیز بهترین باشند: “بهترین خانه، بهترین کار، بهترین لباس،  بهترین فرزند.” نظم و ترتیب برای این افراد جایگاه خاصی دارد. همه چیز باید مرتب و منظم باشد.

دیگران وقتی با چنین افرادی رو به رو می شوند به معیارهای سخت گیرانه ی آنها پی می برند. خود این افراد از سخت گیرانه بودن معیارهایشان چندان آگاه نیستند. از نظر این افراد چنین تلاش سخت گیرانه ای فقط تلاشی معمولی است.

کسانی که گرفتار این تله ی زندگی شده اند، موفقیت های زیادی کسب کرده اند. جالب اینکه اطرافیان از موفقیت شما بیشتر خوشحال می شوند تا خودتان. دیگران فکر می کنند که شما خیلی موفق هستید، اما شما کسب این موفقیت ها را کاری معمولی و پیش پا افتاده می دانید. از نظر شما، عملکردتان معمولی است.

به احتمال زیاد علائم جسمی استرس مثل تحریک پذیری و سندروم روده تحریک پذیر در شما نیز زیاد مشاهده می شوند.

ممکن است از علائمی مثل فشار خون، زخم معده، زخم کولیت، بی خوابی، خستگی، حملات وحشت زدگی، ضربان قلب نامنظم، چاقی، کمر درد، مشکلات پوستی، آسم و آرتروز نیز در عذاب باشید.

زندگی شما در کار کردن خلاصه می شود. معنای زندگی برای شما یعنی کار و کسب موفقیت. همیشه تا آخرین نفس تلاش می کنید. هیچ فرصتی برای کسب لذت،  آرامش و استراحت ندارید. برای شما فعالیت های مثل بازی و تفریح، سخت و طاقت فرسا می شوند، زیرا فکر می کنید که این کارها نفعی ندارند وقت خود را هدر می دهید.

معیارهای سخت گیرانه می توانند به طیف وسیعی از هیجان های منفی دامن بزنند. مدام به دلیل ناتوانی در رسیدن به معیارهای دلخواه، احساس درماندگی و ناراحتی می کنید. وقتی قرار است دست به کاری بزنید ممکن است سخت دچار اضطراب شوید.

دغدغه ی اصلی شما “زمان” است. انگار با زمان مسابقه گذاشته اید. کارهای زیادی دارید اما وقت ندارید. دائم وقت از دست شما می رود و شما مدام به ساعت نگاه می کنید. از پوچی زندگی و بی معنایی زندگی، افسرده هستید. با این همه تلاش واقعاً آدم موفقی هستید، اما انگار مشکل از جای دیگری آب می خورد.

شاید این سوال به ذهنتان خطور کند که چرا من این قدر به خودم سخت می گیرم؟ دلیل آن را باید در تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه جستجو کنید. علی رغم آن که می دانید خسته شده اید و انرژی ندارید، اما باز هم کارها و مسئولیت های بیشتری بر عهده می گیرید. انگار متوجه نمی شوید که تلاش بیشتر شما باعث خستگی و فرسودگی تان می شود.

شاید به ظاهر قبول دارید که کارها و مسئولیت هایتان زیاد است، اما به محض اینکه می خواهید کارها و مسئولیت ها را کم کنید، صدای تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه درمی آید.

شما سخت اعتقاد دارید که موفق می شوید. معتقدید که اگر تلاش کنید واقعاً می توانید به کمال برسید. اگر چه خودتان را احتمالاً آدم موفقی نمی دانید، اما احساس می کنید که هر لحظه به موفقیت نزدیک می شوید. آرامش خودتان را در پایان راه موفقیت جستجو می کنید.  مدام خیالبافی می کنید که اگر به خواسته هایتان برسید، آن گاه سعادت و آرامش قرین شما خواهد شد.

آن حالت آرامشی که شما در آرزوی دست یابی به آن سر می برید، هیچ گاه فرا نمی رسد و هرگز روی این حالت آرامش را نخواهید دید. حتی اگر با فرض محال به آن آرامش واقعی برسید باز هم آنجا معیارهای سخت گیرانه و ایده آل پرستی است که برای موفقیت قائل شده اید. افکار حاصل از تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه نمی گذارند که آب خوش از گلوی شما پایین برود.

تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه شکل های مختلفی دارد. حداقل این تله به سه شکل ممکن است متجلی شود. ممکن است در ذهن شما یک نوع آن نقش بسته باشد یا شاید هم هر سه شکل آن دامن شما را گرفته باشند.

انواع تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه

انواع تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه عبارتند از:

• وسواسی
• موفقیت طلب
• منزلت طلب

• وسواسی: آدم وسواسی کسی است که برای او همه چیز باید در بهترین حالت باشد. اگر شما جز این دسته از افراد باشید مدام به جزییات کم اهمیت و پیش پا افتاده توجه می کنید. سخت از اشتباه کردن می ترسید. مهم نیست که کار شما جزیی باشد یا بزرگ، در هر صورت شما از بروز اشتباه می ترسید. اگر کاری طبق معیارهای شما انجام نشود، ناکام و آشفته می شوید.

• موفقیت طلب: این افراد معتاد به کار هستند. شما سعی می کنید که بیشتر ساعات شبانه روز را کار کنید. استراحت برای شما بی معناست. برای کسب عالی ترین موفقیت ها، ارزش زیادی قائل می شوید. سایر نیازهای زندگی تان، فدای نیاز به موفقیت طلبی می شوند. شما باید همیشه بهترین و عالی ترین باشد. به هیچ عنوان نمی توانید توقعات خودتان را کم کنید.

نکته ی مهم این است که بین تله ی زندگی شکست با تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه، تمایز قائل شوید. اگر گرفتار تله ی شکست شده اید، در مقایسه با همسن و سال هایتان در حد متوسط نیز نیستید.

در تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه، شما در مقایسه با میانگین افراد هم سن و سال خودتان، موفق هستید اما مدام تلاش می کنید به معیارهای سخت گیرانه تری، دست پیدا کنید. افراد گرفتار تله ی زندگی شکست پس از انجام کار به خودشان می گویند: “من نمی توانم هیچ کاری را درست انجام بدهم، دیدی گند زدم.”  اما فردی که تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه در ذهنش نقش بسته است می گوید: ” خوب انجامش دادم، اما می توانستم بهتر عمل کنم.”

تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه گاهی اوقات ممکن است به احساس شکست دامن بزنند. اگر معیارهای سخت گیرانه ی شما خیلی بلندپروازانه باشند، امکان ندارد به این معیارها دست پیدا کنید. احتمالاً این معیارها به تدریج در شما احساس بی کفایتی و شکست را دامن می زنند. ممکن است چنان این معیارهای سخت گیرانه شما را زمین گیر کرده باشدکه احساس می کنید در هیچ کاری موفق نیستید.

گاهی اوقات شدت موفقیت طلبی شما ممکن است کمتر باشد. در چنین شرایطی، تعادل کار و تفریح از دست شما خارج شده است. اگر چه واقعاً نمی توانید طعم آرامش و لذت را بچشید اما حداقل همه ی زندگی شما کار نیست.

اگر چه احتمال دارد که شما معتاد به کار باشید اما می توانید به سایر جنبه های زندگی تان نیز توجه کنید. می توانید به خرید لباس، ورزش و تفریح نیز بپردازید. هنوز شدت موفقیت طلبی، عرصه را بر شما تنگ نکرده است که هر فعالیتی را فقط به خاطر فایده اش ارزیابی کنید.

• منزلت طلبی: افرادی که گرفتار این شکل از تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه شده اند ذهنشان سخت درگیر منزلت طلبی، ثروتمندی، زیبایی و شان و جایگاه است. دنبال کردن افراطی این موارد حاکی از آن است که شما طبق خواسته های خویشتن غلط خود در حرکت هستید. خویشتن غلط به شما آدرس اشتباه می دهد. اغلب منزلت طلبی نوعی حمله برای جبران احساس بی ارزشی و طرد اجتماعی است.

اگر شما سخت به دنبال منزلت طلبی هستید، هیچ گاه از هیچ چیز راضی نمی شوید و مهم نیست که شما چه کار می کنید، خوره ی نارضایتی به ذهن شما افتاده است.

زمانی که نتوانید به خواسته ها و انتظارات خودتان دست یابید، از دست خود شرمسار می شوید و برای کاهش این شرمساری، به تنبیه خودتان روی می آورید. در جنگ بی پایان شهرت طلبی، قدرت طلبی و ثروت اندوزی افتاده اید و تا زمانی که از این جنگ بی برنده بیرون نیایید، روی آرامش و خوشحالی را نخواهید دید.

چگونه و با چه شرایطی دچار تله ی معیارهای سخت گیرانه می شویم؟

ریشه های  تحولی معیارهای سخت گیرانه

ریشه های تحولی تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه عبارتند از،

• والدین، عشق خود را به صورت مشروط به شما داده اند. اگر به معیارهای آنها دست می یافتید، آن گاه از عشق و محبت والدین برخوردار می شدید.
• یکی از والدین یا هر دوی آنها معیارهای بلندپروازانه و نامتعادل داشته اند.
• شما معیارهای سخت گیرانه را انتخاب کرده اید تا بتواید حس بی ارزشی، طرد اجتماعی، محرومیت هیجانی یا شکست را جبران کنید. به عبارتی از چاله به در آمده اید و در چاه افتاده اید.
• زمانی که شما نمی توانستید به انتظارات ایده آل پرستانه والدین دست یابید، یکی از آنها یا هر دو، شما را شرمسار می کردند و شما را از انتقادهای بی رحمانه بی نصیب نمی گذاشته اند.

نشانه ها و ویژگی های افراد دارای تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه چیست؟

• به دلیل استرس های روزمره(مثل پرمشغله گی) سلامتی شما به خطر افتاده است و نه به دلیل حوادث اجتناب ناپذیر زندگی.
• تعادل بین کار و تفریح را از دست داده اید. انگار زندگی برای شما در حکم فشار کار و استرس دائمی و بدون تفریح و آرامش است.
• به نظر می رسد کل زندگی شما حول محور موفقیت، کسب موقعیت اجتماعی و ثروت اندوزی می گذرد. ارتباط با خویشتن واقعی را از دست داده اید و در حال حاضر نمی دانید که چه چیزی شما را خوشحال می کند.
• انرژی شما صرف نظم و انضباط زندگی تان می شود. وقت زیادی را صرف برنامه ریزی، سازماندهی و تمیز کردن می کنید و فرصتی برای خلاقیت و آرامش ندارید.
• به دلیل پرکاری و پرمشغله گی شما، روابطتان آسیب دیده است.
• دیگران در کنار شما احساس بی کفایتی و ناآرامی می کنند، زیرا نگران هستند که مبادا نتوانند انتظارات شما را برآورده سازند.
• به ندرت از موفقیت های خود لذت می برید. بعد از هر موفقیتی، بلافاصله کار بعدی شما شروع می شود.
• چون مدام در حال تلاش برای کسب موفقیت هستید، احساس می کنید از پا افتاده اید. دائم با کمبود وقت، مشکل دارید.
• معیارهای شما چندان ایده آل نگرانه هستند که بسیاری از فعالیت ها برای شما در حکم کار سخت جلوه می کنند. از کار لذت نمی برید چون به خودتان سخت می گیرید.
• بسیار اهمال کار هستید. از آنجا که معیارهای سخت گیرانه ای دارید در هر کاری احساس بدبختی و ناامیدی می کنید. به دلیل اینکه کارها برای شما سخت و طاقت فرسا می شوند از انجام آنها طفره می روید.
• از آنجا که اطرافیان نمی توانند معیارهای سخت گیرانه ی شما را برآورده کنند، سخت عصبانی و آشفته هستید.

افراد دارای تله ی معیارهای سخت گیرانه جذب چه افرادی می شوند؟

• شما جذب کسانی می شوید که بسیار موفق، پولدار، صاحب مقام و منزلت اجتماعی می باشند.
• شما جذب کسانی می شوید که دقیقاً مثل خودتان بسیار دقیق و وسواس باشند.
• شما جذب کسانی می شوید که بسیار سخت گیر و ایده آل گر باشند.
• شما جذب کسانی می شوید که مثل خودتان عاشق کار و تلاش هستند و استراحت نمی کنند.
• شما و همسرتان به دلیل کار زیادی که دارید، فرصت چندانی برای با هم بودن ندارید.
• ممکن است رابطه ی شما برای دیگران الگو باشد، اما خودتان چندان راضی نیستید.
• شما ممکن است جذب کسانی شوید که بسیار بی نظم و شلخته هستند.
• شما جذب کسانی می شوید که در برابر معیارهای سخت گیرانه تان کوتاه بیایند.
• شما جذب کسانی می شوید که بتوانند در کاهش فشارهای زندگی به شما کمک کنند.

نتیجه:

همان طور که از نام این تله، مشخص و پیداست، افرادی که در دام این تله ی زندگی افتاده اند، احساس اصلی شان این است که سخت در فشارند و همیشه به خودشان سخت می گیرند. مانند والدی سرزنش گر مدام خود را در معرض انتقاد و سرزنش قرار می دهند زیرا این الگو را از والدین خود دریافت کرده اند.

افرادی که دارای این تله هستند به سه دسته تقسیم می شوند؛ افراد وسواسی، افراد موفقیت طلب، افراد منزلت طلب. آگاه شدن نسبت به نشانه ها، تجربه ها و همچنین ویژگی های تله ی معیارهای سخت گیرانه و دیگر جزئیات آن، مسیر شما را در فرآیند خودشناسی و خودسازی تسهیل می کند.