کهن الگوها کدامند؟

کهن الگوها کدامند؟

کهن الگو در زنان و مردان به ما می گوید چرا بعضی از ویژگی ها را به شکل ناخودآگاه داریم.

گاهی پیش می آید به دنبال این جواب هستیم که چرا در یک خانواده  تقریباً در همه ی افراد، یک رفتار یا ویژگی شخصیتی، نهادینه شده است؟ یا حتی چرا نمی توانیم بعضی از ویژگی ها را در دیگران درک کنیم؟

گاهی یکی از دلایل درک نکردن میان زنان و مردان و حتی تفاوت های بین آنها، به دلیل عدم شناخت نسبت به کهن الگوهاست البته لازم است گفته شود یکی از دلایل و جنبه ها، وجود و شناخت کهن الگوهاست.

برای درک از خود و دیگران به خصوص پذیرش تفاوت های دیگران، لازم است کهن الگوها را بشناسیم. همان طور که در مقاله ی ناخودآگاه جمعی در سفر درونی گفته شد، کهن الگوها عبارتند از الگوهایی روانی که فرد را در درک اندیشه های ناخودآگاه یاری می کند.

بله این عبارت، یک تعریف کلی و کوتاه از کهن الگوست اما به طور دقیق و جزئی تر، کهن الگو یا آرکی تایپ چیست؟ آیا دسته بندی و نام دارد؟ هر کدام از کهن الگوها چه ویژگی هایی دارند؟ چه باورهای مخرب و نادرستی در رابطه با کهن الگو یا آرکی تایپ وجود دارد؟ و….

دراین مقاله قصد داریم به موضوع کهن الگوها یا آرکی تایپ در سفر درونی و کشف خود بپردازیم.

کهن الگو یا آرکی تایپ چیست؟

واژه ی ((archetype)) یا ((کهن الگو))  برگرفته شده از کلمه ی یونانیِ متشکل از دو جزء ((arche)) به معنای اول و ((type)) به معنای مُهر و نشان و یا الگوست.

کهن الگوها به منزله ی مخزن و انباری است از تجربه هایی که در طول تاریخ بشر دائماً تکرار شده است.

 این الگوها همواره برای هر انسانی از بدو تولد وجود دارند و در عمیق ترین بخش ناخودآگاهش قرار گرفته اند.

یک کهن الگو را می توان به اشکال مختلف تجربه نمود؛ یک داستان، یک شکل و یا تصویر مانند ماندالا، یک شخصیت اسطوره ای و کهن الگویی و یا حتی یک احساس عاطفی.

در اینجا قصد داریم به شخصیت های اسطوره ای و کهن الگویی در زنان و مردان بپردازیم. بر اساس گفته های “شینودا بولن” این تقسیم بندی روان شناسانه ی مردان و زنان مبتنی بر اسطوره ها و کهن الگوهای کهن یونانی است که قدمتی بیش از سه هزار سال داشته اند.

در اسطوره هایی که از کهن الگوهای یونانی موجود است، هر کهن الگویی ویژگی ها و ارزش های متفاوتی دارد و در مجموع صاحب گستره ای از خصایص انسانی اند. خصایصی چون رقابت جویی و خردمندی.

در کنار هم قرار دادن کهن الگوها و شناخت آنها مانند کنار هم قرار دادن سفال های دیرینه ای است که بر هر تکه ی آن جمله ای است و با در کنار هم نهادن قطعات، شعر کامل آن مشخص می گردد به عبارتی از با هم بودنشان است که ویژگی های یک انسان به کمال می رسد.

کهن الگوهای شخصیتی دارای جنبه های مثبت و منفی هستند و به طور بالقوه، ویژگی های سایه داری دارند که می توانند به نشانگان بیماری بدل شوند و برخی از این ویژگی های سایه دار، برای دیگران تعارضات و مشکلاتی را فراهم می کنند.

از آن جایی که تک بعدی شدن و صرفاً با یک کهن الگو مشخص گردیدن، زن و یا مرد را دچار معلولیت و محدودیت می کند و اجازه نمی دهد که زن یا مرد کامل شود یعنی هر فردی تمام کهن الگوها را دارد اما بسته به تفاوت هایش، فعال بودن هر کدام از این کهن الگوها در شخصیتش متفاوت است.

  • قدرت و فعال کردن کهن الگوها در افراد

قدرت هر یک از آرکی تایپ ها یا کهن الگوها در افراد مختلف،  متفاوت است و ضمناً عملکردهایی متفاوت دارند. برخی انسان ها نبوغ موسیقیایی دارند و همگی در میزان هوشبهر وشرایط جسمانی متفاوتند. ارتقاء و یا ابزار آنچه عمیقاً در وجودمان هست، می تواند منبعی از سرور و شادکامی را برایمان فراهم سازد.

کهن الگوها بسته به اینکه در کدام زن یا مرد فعال باشند، نیازهای متفاوتی را ایجاب می کنند؛ خودمختاری، خلاقیت، اقتدار، چالش های هوشمندانه، معنویت، مسائل جنسی و ارتباطات.

بهترین فایده ای هم که از مفهوم کهن الگوها یا آرکی تایپ می توان برد، این است که می توان با تجسم ایشان در ذهن و فراخوانی آنان، توانایی ها و ویژگی های مورد نیاز را در خود بیدارکرد.

کهن الگوها کدامند؟

چرا باید کهن الگو و آرکی تایپ ها را بشناسیم؟

شناخت کهن الگوها به منظور کسب شناخت درباره ی خود و ارتباط هایی است که با زنان و مردان، والدین و فرزندانشان دارند. این الگوها ضمناً مایه کسب بینش درباره ی انگیزش ها، ترس ها و رضایت هایی است که برای برخی زنان و مردان فراهم می شود و برای برخی نه.

کسب شناخت درباره ی کهن الگوها برای مردان و زنان نیز مفید فایده است بدین ترتیب مردان و زنانی که مایلند درک بهتری از هم داشته باشند، یاد می گیرند که کهن الگوها با یکدیگر فرق دارند و به همین ترتیب مردان با هم و زنان با هم نیز متفاوتند و در نتیجه توقعاتی که دارند هم متفاوت می شود.

شناخت کهن الگوها به ما این امکان را هم می دهد که متوجه دلیل رفتارهای خود در شرایط مختلف شویم.

باورهای رایج در مورد آرکی تایپ یا کهن الگوها

یکی از باورهای رایج و نادرست در رابطه با کهن الگوها این است که افراد را در قالب یک یا چند آرکی تایپ محدود می کنند در صورتی که این کهن الگوها در هر فرد بنا به نیازها و شرایطی که فرد در آن قرار می گیرد، برانگیخته و با یکدیگر در آمیخته می شوند تا بخش رشد نایافته ی درون

ش را پوشش دهند.

در واقع نوع الگو و نقشی که فرد در زندگی ایفا می کند تأثیر بسزایی می تواند داشته باشد و البته اهمیتی که

به فعالسازی و به کار انداختن کهن الگوی درونی می دهد.

شناخت کهن الگو یا کهن الگوهای شاخص در فرد به ما این کمک را می کنند تا آنها را درون خود شناسایی کنیم و درک بهتری از خود داشته باشیم و در نهایت به تعادل برسیم نه اینکه از تعدادی از آنها جهت برچسب زدن به خود و دیگران استفاده کنیم بلکه در زمان ها و شرایط متفاوت، آنها را فعال کنیم که برای فعالسازی و پرورش آنها باید به شناخت مفهوم کهن الگو و همچنین شناخت ویژگی های هر کدام برسیم.

کهن الگوها، درون هر فردی به شیوه های گوناگون مورد وارسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرند و البته هر کدام درون خود هزاران ویژگی دارند که ما را ازدسته بندی های ساده انگارانه و کلیشه ای چون باکره/ فاسد، مادر/ معشوق، دور می سازد.

جالب اینجاست که وجود این کهن الگوها در کنار هم با یکدیگر پیوند می خورند و ما را در تکامل و انسجام در سفر درونی و کشف خود یاری می رسانند.

طبقه بندی کهن الگوها یا آرکی تایپ؛ کهن الگوهای زنان و مردان

کهن الگوها کدامند؟

  • کهن الگوهای زنان

شینودا بولن برای زنان، هفت کهن الگوی یونانی را انتخاب و بر اساس عملکرد روان شناختی شان در سه گروه اصلی دسته بندی شان کرد.

نام این هفت کهن الگو؛آرتمیس، آتنا، هستیا، هرا، دیمیتر، پرسفون و آفرودیت.

سه کهن الگوی دوشیزه یا باکره عبارتند از؛ آرتمیس ؛کهن الگوی شکار و ماه، آتنا ؛کهن الگوی عقل مدار و صنایع دستی و هستیا؛ کهن الگوی آتشدان خانه و معبد.

ویژگی های بارز این سه کهن الگوی حاضر در روان زنان عبارتند از استقلال خواهی، پویایی و زوج ناپذیری.

آرتمیس و آتنا، کهن الگوی برونگرا و دستاورد محورند در حالی که هستیا درون نگر است.

هر سه کهن الگو زنان را به شکوفا کردن استعداد، پیگیری علایق، حل مسأله، رقابت با دیگران، ابراز وجود کلامی یا هنری، تسلط بر اوضاع و زندگی ژرف اندیشانه دعوت می کنند.

مفهوم کهن الگوی دوشیزه یا باکره به این معناست که بخشی از روان زن به تملک درنیامده و دست نخورده باقی مانده و مرد را به آن راهی نیست و زن را از مردان و تأییدشان بی نیاز می سازد.

وقتی زنی به چنین کهن الگوی دوشیزه یا باکره ای میدان می دهد از نظر روان شناختی بخش مهمی از وجودش، دست نیافتنی و باکره باقی خواهد ماند و منظور از دوشیزه ماندن، جنبه ی جسمانی و بکارت جسمانی نیست.

سه کهن الگوی آسیب پذیر عبارتند از؛ هرا؛ کهن الگوی ازدواج، دیمیتر؛ کهن الگوی غلات و پرسفون؛  کهن الگوی دختر و ملکه جهان زیرین.

این سه کهن الگو نمایانگر کهن الگوهایی هستند که نقش های سنتی چون همسری، مادری و دختری را ارائه می کنند. کهن الگوهای رابطه مدارند که هویت و رضایت از زندگیشان منوط به داشتن رابطه ای خاص است.

این کهن الگوها یا آرکی تایپ ها بیانگر نیاز زنان به داشتن پیوند هست.

آفرودیت کهن الگوی عشق و زیبایی است. نام دسته ای را که او در آنجا قرار گرفته،  کیمیاگر نام نهاده اند و تنها اوست که سزاوار قرار گرفتن در این دسته است.

در اساطیر یونان، آفرودیت شخصیت محترم و پرهیبتی بود که آتش عشق را در دل انسان ها و خدایان

می افروخت. او الهام بخش شعرا و سخنرانان و مظهر تحول و خلاقیت عشق است. او گرچه ویژگی های مشترکی با کهن الگوهای دوشیزه و آسیب پذیر دارد اما در هیچ یک از دو رده بندی قرار نمی گیرد.

  • کهن الگوهای مردان

کهن الگوها کدامند؟

برای مردان هشت کهن الگو وجود دارد؛ زئوس،پوسیدون، هادس، آپولو، هرمس، آرس، هفاستئوس، دیونیزوس.

سه کهن الگوی پدر عبارتند از؛زئوس، پوسیدون و هادس پنج کهن الگوی پسران برگزیده عبارتند از؛آپولو، هرمس، آرس، هفاستئوس و دیونیزوس.

در مقاله های بعد در رابطه با هر کدام از این کهن الگو و نقش ها و ویژگی هایشان به بحث و توضیح پرداخته می شود.

نتیجه

پس کهن الگوها در بخش ناخودآگاه جمعی ما به منزله ی مخزن و انباری است از تجربه هایی که در طول تاریخ بشر دائماً تکرار شده است و این کهن الگوها رامی توان به اشکال مختلف تجربه کرد مثل یک داستان، یک تصویر یا یک شخصیت اسطوره ای و کهن الگویی.

در این مقاله به تقسیم بندی اسطوره ای و کهن الگویی در زنان و مردان پرداختیم.

طبق گفته های شینودا بولن مبتنی بر اسطوره های یونانی، ۷ کهن الگو در زنان و ۸ کهن الگو یا نماد اسطوره ای در مردان وجود دارد.

هر کدام از این کهن الگوها دارای هزاران نقش هستند و جنبه های مثبت و منفی دارند و در کنار هم قراردادن و فعال کردن آنها در شرایط متفاوت، انسان را در سفر درونی و کشف خود به انسجام می رساند به عبارتی ساده تر، شناخت کهن الگوها به ما در درک و شناخت خود و درک دیگران در این سفر درونی کمک می کند.

141 Responses

  2. خدیجه

    از ۱۰، ۱۰ میدم به مقاله هاتون واقعا متظر مقاله های بعدی هم هستم چون مطالب فوقالعاده خفنه

  7. روهینا

    عااالی هستن واقعا تیم خفن تک به تک حرفای این مقاله مخصوصا ویژگی هایشان بی نظیر بود

  9. سریا

    من داستان بسیاری از این کهن الگو را شنیده بودم ولی در این مقاله به شناخت نسبتا کامل ترشون رسیدم

  11. فاطمه

    شما خیلی خوبید و خیلی کمکم میکنید که بسیاری از افکار نادرستم خاموش بشه

  12. زهرا

    واقعا میخواهم هزاران نقش دیگری هم درباره ارکی تایپ ها بدونم و میخواهم به درک کامل تری برای خود و دیگران برسم

  14. مهدیه

    من هم این ویژگی هارو نمیدونستم از کجا میاد ولی الان دانسته ام که کهن الگو یا ارکی تایپ در سفر درونی هستش

  16. سریا

    مرسی ازتون من به نظرم باید هر کسی این مقاله خفن و مطالب طائی رو یاد بگیرن

  17. رشاد

    مقاله مقدمها ش که فوقالعاده بود یعنی این همه مطالب آموختنی و تاثیر گزار باید هر کسی بدونه
    نتیجه اش هم واقعا تاثیر گذار بود و من را کنجکاو کرد

  18. پیمان

    عااالی و فوقالعاده تاثیر گذار هستید مرسی ازتون تیم من حقیقی خیلی سپاسگزارم

  19. توران

    حال کردم و یه جورایی مثل اینکه وارد دنیایی دیگه شدم چون که مطالب فوقالعاده است

  20. پژمان

    شما خیلی مهربودنید که این همه مطالب طلائی رو با ما در اشتراک میزارین

  22. مهیا

    خودم شخصا قبل از خواندن این مقاله بسیاری از حرفا رو اشتباه باور داشتم ولی بعد از خواندنش مشکلم رفع شد

  25. سوسن

    این مقاله تقسیم بندی اسطوره و کهن الگوی زنان و مردان که پرداختیم خوشحال و کنجکاوی شدم و متظر مقاله های بعدی

  26. سوگل

    درباره این ویژگی ها دانستن بی نظیر بود برام و این همه مطالب آموختنی رو دوست داشتم

  27. مهربان

    در مقاله های بعدی که گفتین واقعا دوست دارم درباره کهن الگو مردان یا همان زئوس عالی و فوقالعاده هستن مطالب زیادی یاد بگیرم

  29. بیتا

    افرودیت کهن الگو عشق و زیبایی واقعا از خوانشش لذت بزم و اینکه چقدر چیزای قشنگ وجود داره

  30. مبینا

    منتظر مقاله های بعدی تون هستن و خیلی میخوام این نقش ها و ویژگی هارا درباره کهن الگو ها یاد بگیرم

  35. حنانع

    از این مقاله لذت بردم در حین خواندن به کهن سفر کردم و خودم را آنجا دیدم

  38. اصغر

    اره دقیقا از گذشته ها میاد و آگاهی کامل برای اینکه بتونی پیدا کنی باید گذشته ات رو بدونی و این مقاله فرصتی عالی بزای یادگیری هست

  41. یلدا

    عاشق کهن شدم با این مقاله دمتون گرم که اینقدر گذشته تاریخ رو جدی میگیرید و انسان های الان می‌بینند

  42. سودا

    خودم خیلی آدم مد روزی هستم و زیاد به کهن علاقه ندارم وقتی دوستم ازم خواست این مقاله را بخونم واقعا فکر نمیکردم اینقدر علاقه مند بشم

  69. محسن

    بی صبرانه منتظر مقاله های بعدیتون درباره هر یک از این اسطوره ها هستم

  91. فاطمه احمدی

    خیلی راهکار های خوبی برای ما میزارین سپاس فراوان ازتیم شما

  100. سالارعقیلی

    کمک شما در سخت ترین لحظاتم باعث شد که من به شدت احساس آرامش و قدردانی کنم. سپاسگذارم.

  128. نیکا فرقانی

    با توجه به مقالاتی که میزارین اطلاعاتمون میره بالا مچکرم

  131. رزینا ارشدی

    از این مقاله فهمیدم که کهن الگو و.. چیه لطف کردین ممنونم 💙🙏🏻

  139. فاطمه عظیمی اذر

    مطالب جالبی در مورد موضوع کهن الگو نوشتین ممنون از لطفتون

  140. A.M_far

    ممنون مقاله جالبی بود و عالی ، تشکر ویژه بابت اینکه به صورت صوتی بود مقاله

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

جدید ترین مقالات