تله محرومیت هیجانی چیست؟

تله محرومیت هیجانی چیست؟ :

• سخت به دیگران اجازه می دهم که دوستم داشته باشند.
• خیلی برای من دشوار است که به دیگران اجازه دهم از من حمایت و مرا راهنمایی کنند،حتی اگر این خواسته ی درونی من باشد.
• کسی در زندگی ام نیست که واقعاً به حرف دل من گوش دهد، مرا درک کند و نیازها و احساس های واقعی مرا بشناسد.
• در زندگی ام کسی نیست که مرا دوست بدارد، به من محبت کند و با من صادقانه رفتار کند.
• احساس می کنم حتی صمیمی ترین افراد زندگی ام نیز پاسخگوی نیازهای عاطفی من نیستند. و…

این جملات برای فردی ست که دارای تله ی زندگی محرومیت هیجانی است و معمولاً سوالی که در ذهن پیش می آید این است که(( تله ی محرومیت هیجانی چیست؟)).

در این مقاله قصد داریم به توضیح تله ی محرومیت هیجانی بپردازیم.

یک تجربه از تله ی زندگی محرومیت هیجانی

جفری: بیست و نه سال داشت و زنان همیشه او را سرخورده و ناامید می کردند.

زمانی که جفری را برای اولین دیدیم به دو نکته ی کاملاً واضح پی بردیم. اول اینکه بسیار خوش تیپ بود و دوم اینکه سردمهر و رسمی بود. ویژگی سردمهری و کناره گیری او باعث شد که برقراری رابطه ی اولیه با او کمی سخت باشد. او روی صندلی نشست و دلیل آمدن خود به کلینیک را بازگو کرد.

او از سن نوجوانی روابط متعددی داشت، اما هیچ کدام از این روابط بیشتر از شش ماه طول نکشیده بودند. همیشه الگوی حاکم بر این روابط یکسان بود. در ابتدای هر رابطه اندکی هیجان زده و امیدوار بود و فکر می کرد که این رابطه همان کعبه ی آمال و آرزوهای اوست. علی رغم این شور و هیجان اولیه، پس از ناامیدی و سرخوردگی، رابطه را قطع می کرد. جفری ناامیدی و درماندگی اش را این گونه ابراز کرد:

جفری: باز هم این اتفاق در رابطه با الین رخ داد. فکر می کردم که این رابطه با بقیه ی روابطم فرق دارد. در ابتدا همه چیز عالی بود. اما مثل بقیه ی روابط، بعد از گذشت مدتی، احساس کردم که این رابطه برای من خسته کننده و دردسرساز است. الین مرا عصبانی می کرد.

درمانگر: الین چه کار می کرد که شما عصبانی می شدید؟

جفری: عمداً مرا عصبانی می کرد، زود جواب تلفن های مرا نمی داد. با مردهای دیگر در مهمانی ها حرف می زد. بیشتر اوقاتش را با دوستانش و همکارانش سپری می کرد. برای جشن تولد من کادوی درخور شان من نمی خرید. از همه مهم تر اینکه بعد از مدتی جذابیت خودش را برای من از دست داد. من الین را دوست داشتم، اما او به اندازه ی کافی مرا دوست نداشت. نیاز داشتم که بیش از این مرا دوست داشته باشد.

جفری در شروع روابط عاشقانه، بسیار پرشور و احساساتی می نمود اما به تدریج سرخوردگی وی شروع می شد تا جایی که مجبور می شد سریع رابطه را تمام کند.

چه تجربه هایی منجر به شکل گیری تله ی محرومیت هیجانی می شوند؟

تجاربی که منجر به شکل گیری تله ی زندگی محرومیت هیجانی می شوند در مقایسه با تجاربی که به شکل گیری  سایر تله های زندگی دامن می زنند، گنگ تر و مبهم تر هستند. سخت بتوان رد پای این تله(رجوعغ مقاله ی تله یا طرحواره چگونه شکل می گیرد؟) را در افکار پیدا کرد.

دلیل آن را می توان به این موضوع نسبت داد که این تله ی زندگی ،  زمانی در ذهن نقش بسته است که شما هنوز قدرت تکلم نداشته اید. محرومیت هیجانی به این احساس شما دامن می زند که تا ابد تنها نمی مانید و به نیازهای خود دست نمی یابید و هیچ کس شما را درک نخواهد کرد.

محرومیت هیجانی مثل این است که در زندگی به دنبال گمشده ای می گردید. نوعی احساس پوچی و معناباختگی دامن گیر شما می شود. شاید بهترین تصویر برای درک محرومیت هیجانی این باشد که ببینیم کودکی که والدینش از او غافل هستند چه احساسی دارد: حس تنهایی، محرومیت و بی پناهی. حسی از غم و دلتنگی و اینکه بر پیشانی سرنوشت شما مهر تنهایی و بی پناهی زده شده است.

حس عمیق و مزمن سرخوردگی از دیگران، نیز ممکن است یکی دیگر از نشانه های محرومیت هیجانی باشد. دیگران دست شما را توی پوست گردو می گذارند. ما درباره ی یک بار ناامیدی و سرخوردگی از رابطه با دیگران اشاره نمی کنیم، بلکه منظور ما الگویی دیرپا و سابقه دار از این دست تجارب است. اگر به این نتیجه رسیدید که دیگران در تمام روابط ، شما را از لحاظ احساسی دست کم می گیرند نشانگر این است که در این تله، گرفتار شده اید.

چگونه و با چه شرایطی دچار تله ی محرومیت هیجانی می شوم؟

(ریشه های تحولی تله ی محرومیت هیجانی)

ریشه ی تحولی مهمی را که منجر به شکل گیری محرومیت هیجانی می شود باید در فردی جستجو کرد که مسئول محبت مادرانه به کودک است: فردی که مسئول اصلی محبت عاطفی به کودک است.

هر چند در برخی از خانواده ها این نقش مادرانه بر عهده ی مرد است، اما در فرهنگ ما این نقش بر عهده ی زن است. اگر چه نقش پدر نیز مهم است، اما در سال های ابتدایی زندگی کودک، معمولاً مادر محور اصلی دنیای روان شناختی کودک را تشکیل می دهد. اهمیت رابطه ی اولیه به این دلیل است که بعدها فرد همین الگوی ارتباطی را در زندگی تکرار می کند. در زندگی افراد، صمیمی ترین روابطشان رنگ و بویی از تجارب اولیه با مادر  را دارد.

اگر کودک کمتر از حد معمول از مادر محبت و عشق دریافت کند، آن گاه سروکله ی محرومیت هیجانی پیدا خواهد شد. اصطلاح محبت ابعاد زیادی دارد.

به جای کلمه ی مادر می توانید نام فردی را بگذارید که نقش مادرانه را در زندگی شما داشته است.

ریشه های تحولی محرومیت هیجانی:

۱٫مادر نامهربان و سردمهر است. کودک را به اندازه ی کافی بغل نمی کند و او را در آغوش نمی گیرد.

۲٫کودک احساس نمی کند از سوی افراد مهم زندگی اش، دوست داشته شده و ارزشمند است به عبارتی احساس ارزشمندی نمی کند.

۳٫مادر به اندازه ی کافی برای کودک وقت نمی گذارد و به او توجه نمی کند.

۴٫مادر اصلاً از نیازهای کودکش آگاه نیست. برای مادر، همدلی با دنیای کودک سخت است. واقعاً نمی تواند با کودک ارتباط برقرار کند.

۵٫مادر نمی تواند کودک را آرام کند. بنابراین کودک نمی تواند خودش را آرام کند یا تسکین دهی دیگران را بپذیرد.

۶٫والدین، کودک را راهنمایی نکرده اند یا حس جهت مندی را در او تقویت نکرده اند. والد، فرد مستقل و قدرتمندی نبوده است که کودک به او پناه ببرد.

نشانه ها و ویژگی های افراد دارای تله ی محرومیت هیجانی چیست؟

نشانه ها و ویژگی های این تله عبارتند از:

1. نیازهای خودتان را به شریک زندگی تان نمی گویید و بعد از اینکه نیازهایتان برآورده نشدند، احساس ناامیدی و سرخوردگی می کنید.
2. احساس های خود را به شریک زندگی تان بازگو نمی کنید و بعد از اینکه درک نشدید، احساس سرخوردگی و ناامیدی می کنید.
3. همیشه خودتان را قوی و بی نیاز نشان می دهید و بنابراین همسرتان پی به نیازهای شما نمی برد.
4. احساس ناکامی و محرومیت می کنید اما لام تا کام حرف نمی زنید. بنابراین کینه جویی شما گل می کند.
5. عصبانی و پرتوقع هستید.
6. دائم شریک زندگی تان را به دلیل توجه ناکافی، سرزنش می کنید.
7. سرد، نجوش، نامهربان و دست نیافتنی می شوید.
8. در سواد رابطه ی عاطفی خود مشکل دارید به همین جهت به چالش های بی شماری در رابطه برمی خورید.

نتیجه:

پس اگر به  این نتیجه رسیدید که دیگران در تمام روابط ، شما را از لحاظ احساسی دست کم می گیرند نشانگر این است که در این تله، گرفتار شده اید. در صورتی که نشانه ها ، ویژگی ها و همچنین ریشه های تحولی این تله یا طرحواره در مورد شما صدق می کند،

با تله ی محرومیت هیجانی آشنا شوید و برای تغییر آن اقدام کنید که در مقاله های بعد به راهکارهایی جهت تغییر این تله می پردازیم. شناسایی این الگوها در خود و همچنین تلاش برای تغییر آن می تواند موجب تحول و بهبود زندگی تان شود.