هم وابستگی و احساس ارزشمندی

چرا بیشتر افراد می گویند که خودشان را دوست دارند اما این طور نیست

آیا واقعاً خود را دوست دارید و از درون احساس ارزشمندی می کنید یا فقط جمله ی “خودت را دوست بدار” را به طور کلیشه تکرار می کنید؟

اگر هنوز نفس می کشید و می خواهید از زندگی لذت ببرید و یا حتی اصلاً لذت نمی برید و خسته شدید حتماً این سوال را صادقانه از خود بپرسید که آیا من احساس ارزشمندی و دوست داشتن خود را تجربه می کنم؟ یا احساس ارزشمندی را با خودخواهی و خود شیفتگی به اشتباه گرفته ام؟

شاید در نظر اول پاسخ دهید که خود را دوست ندارید و باورتان این باشد که ارزشمند نیستید و در همین حال است که به یک احساس خوب در مورد خود و زندگی تان نیاز دارید. دوست داشتن خود و احساس ارزشمندی چه معنایی دارند؟ چگونه خود را دوست بدارم؟

یکی از ویژگی های اصلی و بارز افراد هم وابسته، عدم عزت نفس کافی و احساس بی ارزشی است به عبارتی افراد هم وابسته در داشتن این احساس و فرآیند دوست داشتن خود مشکل دارند.

در این مقاله قصد داریم به ارتباط میان هم وابستگی و احساس ارزشمندی بپردازیم.

هم وابستگی و دوست داشتن خود

• دوست داشتن خود مسری است

زنی می پرسید: “آیا شما واقعاً خودتان را دوست دارید یا فقط با کلمات بازی می کنید؟”

نفرت از خود درست شبیه ویروس است. اگر در خانواده ای که دچار هم وابستگی است و در معرض کمبود عزت نفس است، قرار دارید، حتماً این ویروس را از آنها گرفته اید.

والدین ما هم آن را از والدین خود گرفته بودند و این امری ارثی، ژنتیکی و مسری محسوب می شود و در دی اِن اِی و سلول های ما وجود دارد همچنین در احساسات و رفتار ما، در خانواده هایی که هم وابستگی وجود دارد، الگوی عدم احساس ارزشمندی نهادینه می شود و درست مثل ویروس منتقل می شود و این انتقال تا زمانی که آن را قطع نکنیم، ادامه پیدا می کند.

 

دوست داشتن خود یا خودخواهی و خودشیفتگی

عزت نفس و احساس ارزشمند بودن کمیتی است که ما باید میزان آن را افزایش دهیم. این ویژگی ها دوجانبه است و ربطی به خوب یا بد بودن ندارد. چه کسی می تواند همیشه خوب باشد؟

 

چگونه می توانیم خود را دوست بداریم وقتی نمی دانیم اساساً دوست داشتن خود چیست؟

ترانه ها، فیلم ها و اشعار، عشق را موضوعی گیج کننده نشان می دهند. خوانندگان ناله سر می دهند که عشق پر از درد و رنج است، انسان ها عشق را با به دست آوردن، کنترل، نیاز و جاذبه ی جنسی اشتباه می گیرند. ما حتی کوچک ترین تمایلی به خود نداریم، چه برسد به اینکه به خودمان عشق بورزیم.

بعضی افراد عشق به خود را بد تعبیر می کنند مثل کارمند تنبلی که به بهانه ی بیماری سرکارش نمی رود در حالی که واقعاً بیمار نیست و این کار را عشق به خود توجیه می کند.

او عشق را با خودخواهی اشتباه گرفته است، بقیه ی انسان ها هم ایستاده اند تا دیگران را به تندی قضاوت کنند و به خیال خودشان هر چه می گویند درست است و بهتر است که همه بدانند. اسم این عشق به خود نیست، خودشیفتگی است.

• چرا با دوست داشتن خود که یکی از بخش های مهم احساس ارزشمندی است، مشکل داریم

آدم ها به دلایل گوناگون با دوست داشتن خود مشکل دارند. این کار برای تمام افراد هم وابسته، سخت و مشکل است در واقع برای تمام افرادی که در خانواده های مشکل دار هستند.

تعریف می کرد: “بزرگ ترین وحشت من این بود که اگر خودم را دوست داشته باشم، تنبل می شوم اما در حقیقت علت واقعی طفره رفتن از دوست داشتن خودم این بود که تصور می کردم سزاوار این عشق نیستم و احساس ارزشمندی نمی کنم.”

زمانی بس دراز برای انسان ها به طول می انجامد تا خود را دوست بدارند و احساس ارزشمندی کنند یعنی لازم است در یک فرآیند به کار درونی بپردازند.

• یک راهکار برای دوست داشتن خود

از خود قدردانی کنید، قدردانی تلفیقی از شاکر بودن و عشق به خود است، قدردانی از خود را تمرین کنید. قدردانی از خود مشوق بزرگی برای ما است و می تواند مسائل را بهبودی بخشد چون به ما کمک می کند خوبی ها را بهتر ببینیم.

قدردانی از خود ارتباطی به محق بودن ندارد و وقتی خودمان باشیم، خود به خود پیش می آید. احساسی که ما درباره ی خودمان داریم تأثیر مستقیم در احساس دیگران نسبت به ما دارد.
اگر از درون احساس ارزشمندی داشته باشیم و خودمان را شایسته و ارزشمند بدانیم، دیگران هم به ما احترام می گذارند و ارزشمند تلقی می شویم.

ما با افکارمان مزرعه ای در اطراف خود می آفرینیم و وقتی مردم به ما نگاه می کنند این مزرعه را مانند ردایی که بر تن داریم می بینند. بیایید اجازه دهیم که زیبایی ما از درونمان به بیرون انعکاس یابد تا دنیا نیز شاهد این زیبایی باشد.

بیایید اعتماد به نفس خود را بالا ببریم و به جای اینکه از احساس خود خرده بگیریم، احساسات هیجانی مان را احساس کنیم. به خود بگوییم که ما قابل بخشش هستیم، مهم نیست که چه اعمالی مرتکب شده ایم. اگر قرار است چیزی از ما نصیب کسی شود، اجازه دهیم قدردانی از خود و عشق به خود باشد.

 

چرا احساس ارزشمندی نمی کنیم

عزت نفس پایین یکی از مراحل اندوه است که هنوز درباره ی آن به اندازه ی کافی سخن نگفته ایم. چیزی را از دست می دهیم یا به دست نمی آوریم، بعد به خود می گوییم دلیلش این بود که سزاوار آن نبودیم و در نتیجه برای همیشه از تلاش برای به دست آوردن آنچه زمانی از دست دادیم، دست می کشیم.

بعضی از ما محرومیت های زیادی کشیده ایم و اولین عکس العمل ما نسبت به تمایلات، نادرست پنداشتن آنهاست و به همین دلیل احساساتمان هرگز شکوفا نمی شوند. وقتی ما در محدوده ی هم وابستگی دست و پا می زنیم، نمی توانیم از مواهب زندگی لذت ببریم، کار ما این می شود که بنشینیم و در مورد نداشته های خود وسواس به خرج دهیم و از داشته هایمان قدردانی نکنیم. بسیاری از ما افرادی را دیده ایم که در دوران رکود اقتصادی زندگی کرده اند و اکنون حتی روکش نایلونی مبلمان خود را برنمی دارند و ما رفتار این افراد را به مسخره می گیریم. احساس محرومیت و ناشایستگی را در دیگران، بهتر می توان تشخیص داد تا در خودمان.

اگر نتوانیم قدر مواهب پیرامون خود را بدانیم و از آنها لذت ببریم، پس چرا باید خداوند مواهب بیشتری برایمان بفرستد؟

حس محرومیت و بی لیاقتی به عادت تبدیل می شود، هر چه کمتر بخواهیم، کمتر دریافت می کنیم.

• احساس ارزشمندی ما بر چه اساسی شکل گرفته است

اگر حرمت و ارزش ما بر مبنای اعمال، شکل ظاهری، شهرت و دارایی ما استوار باشد، پایه و اساس ارزش هایمان سست می شود و اگر در آینده، آن موارد را از دست بدهیم احساس می کنیم که اعتبارمان را از دست داده ایم در واقع افراد هم وابسته، از عوامل بیرون از خود هویت می گیرند.

ما در جهانی مملو از برکات و فراوانی، زندگی می کنیم و می توانیم هر چه را بخواهیم به دست آوریم اما این باورها و ذهنیات ما هست که از این به دست آوردن و کسب کردن جلوگیری می کند.

خیلی چیزها رایگان در اختیار ما هستند، آیا از آسمانی پرستاره لذت می بریم؟ آیا زیبایی نهفته در درختان را می بینیم؟

ما ساخته نشده ایم که حرمت خود را از اشیا و افراد کسب کنیم، ما آمده ایم تا از هر لحظه بودن در کنار عزیزانمان و مواهب پیرامونمان لذت ببریم.

دیدن نداشته ها و عدم قدرشناسی،  همیشه آسان تر از دیدن داشته هایمان است و اگر در حال و هوای احساس محرومیت و ناشایستگی به سر ببریم، لذت بردن از زندگی دشوارتر می شود. ما با قدردانی از خود می توانیم از اختفا و پنهان کردن خود بیرون بیاییم، درست مانند نور خورشید. هر چه بیشتر از خود قدردانی کنیم، قدر دیگران را هم بیشتر می دانیم. هر موردی به مورد دیگر منتهی می شود که نهایتاً به عشق، وفور نعمت و حق شناسی می انجامد.

 8 راهکار برای بازیابی احساس ارزشمندی

یکی از جنبه های هم وابستگی، احساس ارزشمندی است یعنی فرد هم وابسته معمولاً از احساس بی ارزشی رنج می برد و لازم است بر روی احساس ارزشمندی کار شود به عبارتی احساس ارزشمندی تان باید بازیابی شود در اینجا به 8 راهکار که به بازیابی احساس ارزشمندی کمک می کنند، پرداخته شده است.

 

• حس قدردانی از خود را تخمین بزنید

گزینه صفر تا ده را در نظر بگیرید، عشق ما به خود در کجا قرار می گیرد؟ عدد صفر به معنی هیچ، یک به معنی کمی، پنج به معنی نیمی از اوقات، شش به معنی بیش از نیمی از اوقات و ده به معنی تمام اوقات است که از خودتان قدردانی نمی کنید. هر چیزی پایین تر از عدد پنج نشان دهنده ی عدم قدردانی از خود محسوب می شود.

• قدردانی از خود را تمرین کنید

وقتی در آیینه می نگرید به خود بگویید که قدر خودتان را می دانید و از جسم خود تشکر کنید.

وقتی به محلی می روید که خود را محق بودن در آنجا نمی بینید، به خود بگویید حق مسلم شما است که در آنجا نباشید. ما باید از علائق خود و موارد مثبت و منفی که در ما واکنش ایجاد می کنند، آگاه باشیم.

عکس العمل های ما بیانگر هویت واقعی ما هستند. باید برای کاری که می خواهیم انجام دهیم احترام قائل شویم. اگر کاری اشتباه به نظر می رسد، آن را انجام ندهیم، اگر تحمل انجام کاری را نداریم احتمالاً مقدر نیست که انجام پذیرد. اگر از خود قدردانی نکنیم، نمی توانیم حد و مرز تعیین کنیم چون نمی دانیم، می خواهیم یا نمی خواهیم این کار را انجام دهیم. قدردانی، کلید دستیابی به حد و مرزهای ما است.

• برای فقدان های خود سوگواری کنید

اگر چیزی را از دست بدهیم یا اگر هیچ وقت آن را نداشتیم، آیا هرگز به خود می گوییم که علت از دست دادن یا نداشتن آن بی لیاقتی ما بوده است؟ شروع کنید و به خود بگویید که سزاوار همه چیز هستید.

• بیاموزید از خود قدردانی کنید

از خداوند بخواهید که معلمان و دروسی را که برای آموزش قدردانی از خود به آنها نیاز دارید، برایتان ارسال کند و جواب ها را خواهید گرفت، معمولاً نحوه ی انجام آنها همیشه شما را متحیر می کند.

زمانی که ما حالت دفاعی نداشته باشیم، زمانی که نمی دانیم چه چیزی قرار است بیاموزیم، بهترین درس ها نصیبمان می شود.

• عزت نفس را از مسائل دیگر جدا کنید

فهرستی از موارد و افرادی که به عزت نفس شما مربوط می شوند از قبیل اتومبیل، همسر، وزنی معین یا زندگی در محلی خاص، تهیه کنید. پول در حساب بانکی ارزش نقدینگی است نه ارزش فردی.

مرتبط کردن احساس ارزشمندی خود با مسائل بیرونی و افراد، باعث مشکلات عدیده ای برای ما می شود و نگران می شویم که اگر آنچه را تصور می کنیم حرمت ما به آن بستگی دارد از دست بدهیم چه به سرمان می آید زیرا اگر چنین شود ما نیز اعتبار خود را از دست می دهیم.

به طور مثال؛ اگر از شهرت یا مدرک تحصیلی خود هویت بگیرید و احساس ارزشمندی خود را به این موارد وابسته بدانید، همیشه ترس از دست دادن این موارد را دارید که اگر از دست رود، احساس ارزشمندی خودتان را از دست می دهید در واقع اینها ارزش فردی نیستند.

• از هر آنچه دارید، لذت ببرید

به موسیقی گوش دهید ،غروب آفتاب را تماشا کنید، هر چند ساعت یک بار از کاری که مشغول آن هستید دست بکشید و به اطراف نگاهی بیندازید و زیبایی محلی که در آن هستید، ببینید و بپذیرید.

• زیبایی بیافرینید

خانه ی خود را مرمت کنید، تخت خوابتان را راحت تر کنید، باغچه ای درست کنید، نظم را در کارهایتان ایجاد کنید، به حال و هوای همه چیز توجه کنید و ببینید به چه کاری، حس خوبی دارید. اگر ما بدانیم که سزاوار همه چیز هستیم، کائنات نیز به همه ی خواسته های ما پاسخ خواهد داد و آن وقت باید رها کنیم و بدانیم که بدون همه ی آن خواسته ها هنوز هم کامل، کافی و خوشبختیم.

•   از ناکامی هایتان آگاه باشید

حس می کنید از چه چیزی محروم شده اید؟ از آفتاب؟ رخت و لباس؟ دوست؟ و….

خداوند از طریق تمایلات قلبی ما با ما سخن می گوید. به جای اینکه انکار کنید از چه چیزی محروم هستید، از آنها آگاه شوید.

آگاهی از آنچه احساس می کنیم از آن محروم هستیم، کمک می کند که مسیر خود را شناسایی کنیم. با عشق به خود و اجر نهادن به خود، با خواست خداوند و زندگی هم صدا می شویم. برای بازیابی احساس ارزشمندی به بیش از این 8 راهکار نیاز است اما اینها تکنیک هایی برای کمک به دستیابی به احساس ارزشمندی و حتی قسمتی از رهایی از هم وابستگی است.

 

نتیجه

بنابراین درست است که تا خود را دوست نداشته باشیم نمی توانیم دیگران را دوست داشته باشیم اما چگونه خود را دوست داشته باشیم و احساس ارزشمندی کنیم؟

در واقع لازمه ی چگونگی دوست داشتن خود و احساس ارزشمندی، دانستن این موضوع است که احساس ارزشمندی چیست؟

دوست داشتن خود و احساس ارزشمندی، خودشیفتگی و خودخواهی نیست. دوست داشتن خود و احساس ارزشمندی فرآیندی ست که لازم است در طی زمان یاد بگیریم و تمرین کنیم.

بازیابی احساس ارزشمندی دارای ۸ راهکار است که در این مقاله مطرح کردیم اما این 8 راهکار به عنوان ابزاری کمکی هستند و کسب احساس ارزشمندی یک فرآیند است که نیاز به کار درونی و تمرین مداوم دارد.

از آنجایی که نداشتن عزت نفس و احساس ارزشمندی یکی از ویژگی های هم وابستگی یا فرد هم وابسته است، بازیابی این احساس یعنی احساس ارزشمندی یکی از راه های رهایی و بهبود از هم وابستگی است.

زمانی که احساس ارزشمندی را در خود درونی می سازیم، رابطه ی ما با محیط بیرون از خود تغییر می کند و به سمت بهبودی سوق داده می شود، درست مانند آیینه ای شفاف که زیبایی ها را به روشنی منعکس می کند.