شخصیت به معنای طرز فکر، رفتار و احساس است و باعث می‌شود هر فرد با دیگران متفاوت باشد. شخصیت افراد تحت تاثیر ژنتیک، تجربیات و محیط شکل می‌گیرد و معمولا در طول زمان ثابت است.

اختلال شخصیت، اختلالی است که فرد مبتلا به آن طرز فکر، احساس و رفتارش نابهنجار محسوب می‌شود و این مسئله موجب مشکلات عملکرد و پریشانی او می‌گردد. یکی از اختلالات شخصیت، اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) است که از اختلالات رایج شخصیت به شما می‌رود و در مردان بیشتر از زنان مشاهده می‌شود. در ادامه با این اختلال بیشتر آشنا می‌شوید.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟

اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست و سایکوپات کیست؟ اختلال شخصیت ضد اجتماعی یکی از اختلالات شخصیتی و یک بیماری روانشناختی است. افراد مبتلا به این اختلال نسبت به دیگران با بی‌احترامی رفتار می‌کنند و همچنین از هنجارها و قوانین پذیرفته‌شده اجتماعی پیروی نمی‌کنند.

این افراد ممکن است قانون را زیر پا بگذارند یا موجب آسیب جسمی یا روحی به اطرافیان خود شوند. آن‌ها ممکن است عواقب رفتار خود را نادیده بگیرند یا از پذیرفتن مسئولیت اقدامات خود امتناع کنند.

افراد مبتلا به بیماری شخصیت ضد اجتماعی ممکن است شوخ‌طبع، جذاب و سرگرم‌کننده باشند اما از سوی دیگر، آن‌ها ممکن است دروغ بگویند و از دیگران سوءاستفاده کنند. این افراد می‌توانند بی‌رحمانه، مخرب و عجولانه رفتار کنند و در صورت آسیب رساندن به دیگران، احساس گناه را تجربه نکنند.

گاهی اوقات از اصطلاحات «اختلال شخصیت سایکوپات»، «سوسیوپات» یا «سوسیوپاتی» برای توصیف اختلال شخصیت ضد اجتماعی استفاده می‌شود. بااین‌حال، روانشناسان و روانپزشکان از این اصطلاحات برای تشخیص بالینی استفاده نمی‌کنند اما ویژگی‌های اختلال ضد اجتماعی و سوسیوپاتی با یکدیگر تداخل دارند ازجمله در زمینه نداشتن وجدان.

چه عواملی در اختلال شخصیت ضد اجتماعی نقش دارند؟

در ارتباط با علل اختلال شخصیت ضد اجتماعی، هیچ علت خاصی شناسایی نشده است اما عوامل زیر می‌توانند احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش دهند:

• بیولوژی: افرادی که به اختلال ضد اجتماعی مبتلا هستند ممکن است سطحی غیرعادی از سروتونین را داشته باشند. سروتونین یک ماده شیمیایی در مغز است که می‌تواند خلق و شادی ما را تنظیم کند.
• محیط: تجربه آسیب یا سوءاستفاده در دوران کودکی می‌تواند خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی را در بزرگسالی افزایش دهد.
• ژنتیک: برخی عوامل ژنتیکی می‌توانند بعضی از افراد را مستعد ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی کنند. بااین‌حال، تاکنون هیچ عامل ژنتیکی‌ای مسئول این اختلال شناخته نشده است.
• سبک زندگی: حدود نیمی از افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی دچار سوءمصرف مواد مخدر و الکل هستند.
• جنسیت: مردان بیشتر از زنان به اختلال شخصیت ضداجتماعی مبتلا می‌شوند.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی در چه سنی ایجاد می‌شود؟

اختلال شخصیت ضد اجتماعی یکی از انواع اختلالات روانی است که نشانه‌های آن معمولا در اواخر کودکی یا اوایل نوجوانی مشاهده می‌شود. بااین‌حال، این اختلال قبل از 18 سالگی با عنوان اختلال سلوک تشخیص می‌گیرد.

کودکانی که به اختلال سلوک مبتلا هستند دروغ می‌گویند، دزدی می‌کنند، به قوانین بی‌توجه‌اند یا سایر کودکان را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند.

گاهی اوقات، والدین یا متخصصان سلامت روان، علائم اختلال سلوک را اشتباه می‌گیرند. علائم اختلال سلوک ممکن است با علائم اختلال کمبود توجه- بیش فعالی (ADHD)، افسردگی یا اختلال نافرمانی مقابله‌ای همپوشانی داشته باشد.

بااین‌حال، اگر اختلال کودک زود تشخیص داده شود و او تحت درمان قرار بگیرد ممکن است این بیماری تا بزرگسالی ادامه پیدا نکند اما اگر بعد از 18 سالگی ادامه پیدا کند تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی می‌گیرد.

علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟

برخی از ویژگی های شخصیت ضداجتماعی عبارت‌اند از:

• عصبانی شدن‌های مکرر
• متکبر بودن
• سوءاستفاده از دیگران
• شوخ و جذاب عمل کردن برای رسیدن به خواسته‌های خود
• دروغ گفتن مکرر
• دزدی
• تهاجمی رفتار کردن
• قانون‌شکنی
• اهمیت ندادن به امنیت دیگران
• عدم تجربه احساس گناه پس از انجام رفتار آسیب‌رسان

افرادی که به اختلال شخصیت ضد اجتماعی مبتلا هستند در معرض سوءمصرف مواد مخدر و الکل قرار دارند. تحقیقات نشان می‌دهند که میان سوءمصرف الکل و افزایش پرخاشگری در این افراد ارتباط وجود دارد.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص این اختلال را نمی‌توان قبل از سن 18 سالگی انجام داد. علائم مشابه با این اختلال در قبل از 18 سالگی، موجب تشخیص اختلال سلوک در فرد می‌شود. افراد تنها در صورتی در بزرگسالی تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی می‌گیرند که قبل از 15 سالگی، علائم اختلال سلوک را داشته باشند.

روانپزشک یا روانشناس از فرد بالای 18 سال در مورد رفتارهای فعلی و گذشته‌اش سوال می‌کند. این امر به تشخیص علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی کمک می‌کند. برای تشخیص این اختلال برخی معیارها لازم است وجود داشته باشند که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشخیص اختلال سلوک قبل از 15 سالگی
• اثبات یا مشاهده حداقل سه نشانه از بیماری شخصیت سایکوپات از 15 سالگی
• اثبات یا مشاهده علائم اختلال ضداجتماعی که تنها در دوره‌های اسکیزوفرنی یا شیدایی اتفاق نمی‌افتند (اگر فرد به اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی مبتلا باشد)

اختلال شخصیت ضد اجتماعی چگونه درمان می‌شود؟

درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی و درمان سایکوپات بسیار دشوار است. معمولا برای درمان این اختلال از ترکیب دارودرمانی و مشاوره روانشناسی استفاده می‌شود. ارزیابی این موضوع که این درمان‌ها چقدر در اختلال ضد اجتماعی موثرند دشوار است. در ادامه با روش‌های درمان این اختلال آشنا می‌شوید.

روان‌درمانی

روانشناس ممکن است بسته به شرایط و علائم فرد، پکیج ها و روش‌های روان‌درمانی مختلفی را توصیه کند. دریافت راهنمایی از راهبر و درمان شناختی رفتاری می‌تواند به تشخیص افکار و رفتارهای منفی کمک کند و همچنین به فرد کمک کند که این افکار و رفتارهای منفی را با افکار و رفتارهای مثبت جایگزین کند. از سوی دیگر، روان‌درمانی تحلیلی آگاهی فرد را از افکار و رفتارهای منفی ناهشیار آگاه می‌کند. این امر می‌تواند به تغییر فرد کمک کند.

دارودرمانی

تاکنون، هیچ دارویی به‌طور خاص برای درمان مستقیم اختلال شخصیت ضد اجتماعی تایید نشده است. بااین‌حال پزشک ممکن است برای برخی علائم اختلال، داروهای زیر را تجویز کند:

• داروهای ضدافسردگی
• تثبیت‌کننده‌های خلق
• داروهای ضد اضطراب
• داروهای ضد روان‌پریشی

از سوی دیگر، ممکن است در برخی شرایط، پزشک بستری شدن فرد در بیمارستان را توصیه کند تا او در بیمارستان تحت درمان فشرده قرار گیرد. وقتی می‌بینید فردی که به او اهمیت می‌دهید رفتارهای مخربی انجام می‌دهد مطمئنا تجربه بسیار دشواری دارید.

این مسئله به‌خصوص زمانی دشوار است که رفتارهای فرد مستقیما بر شما تاثیر می‌گذارند. بااین‌حال، تشویق فرد برای کمک گرفتن می‌تواند از همه این تجربیات دشوارتر باشد.

در ارتباط با نحوه برخورد با شخصیت ضد اجتماعی لازم است بدانید شما نمی‌توانید فرد مبتلا به اختلال شخصیت سایکوپات را مجبور به دریافت درمان کنید و در این شرایط، بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که از خودتان مراقبت کنید. روانشناس می‌تواند به شما کمک کند که چگونه با زندگی با فردی که به اختلال ضداجتماعی مبتلاست کنار بیایید. از سوی دیگر، ازدواج با سایکوپات معمولا منجر به مشکلات متعددی می‌شود.

چشم‌انداز اختلال شخصیت ضد اجتماعی چگونه است؟

افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی بیشتر در معرض خطر به زندان افتادن، سوءمصرف مواد و خودکشی قرار دارند. آن‌ها اغلب برای اختلال شخصیت خود کمک دریافت نمی‌کنند، مگر اینکه با مشکلات قانونی روبرو شوند و دادگاه آن‌ها را مجبور به دریافت درمان کند.

علائم این اختلال در اواخر نوجوانی تا اوایل دهه بیست بدتر می‌شود. درمان می‌تواند به بهبود این علائم کمک کند. از سوی دیگر، علائم اختلال در برخی افراد با افزایش سن بهبود پیدا می‌کند و این امر به آن‌ها امکان می‌دهد که وقتی به چهل‌سالگی می‌رسند عملکرد و احساس بهتری داشته باشند.

درنهایت، اختلال شخصیت ضد اجتماعی باعث می‌شود که افراد بدون اینکه به عواقب رفتارهای خود فکر کنند، رفتار کنند. این افراد قوانین را نقض می‌کنند، اغلب احساس پشیمانی را تجربه نمی‌کنند و هیچ مسئولیتی را به عهده نمی‌گیرند.

روان‌درمانی و برخی داروهای خاص می‌توانند به بهبود علائم این اختلال کمک کنند و باعث شوند که فرد بتواند افکار و رفتارهای خود را کنترل کند. روانپزشکان و روانشناسان پس از ارزیابی دقیق و تشخیص اختلال می‌توانند برنامه درمانی مناسب را توصیه کنند.

سوالات متداول

اختلال شخصیت ضد اجتماعی چه علائمی دارد

سوءاستفاده مکرر از دیگران، نقض قوانین، دزدی، دروغ گفتن، پرخاشگری و تکانشگری برخی از علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند.

چه عواملی در اختلال شخصیت ضد اجتماعی نقش دارند

عواملی مانند تجربه آسیب و سوءاستفاده در دوران کودکی، ژنتیک، بیولوژی و اعتیاد به مواد مخدر یا الکل می‌توانند احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش دهند.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی چگونه درمان می‌شود

درمان این اختلال بسیار دشوار است و متخصصان سلامت روان برای درمان آن از روان‌درمانی مثل درمان شناختی رفتاری یا روان‌درمانی تحلیلی و همچنین دارودرمانی استفاده می‌کنند.

 برخی از منابع:

www.health.harvard.edu

www.webmd.com