چگونه خجالتی نباشیم؟ [+12 نکته شگفت انگیز برای خجالتی‌ها]

‌برای بعضی از ما پیش آمده که در موقعیت‌هایی احساس خجالت و شرم کنیم. حالا تصور کنید این شرم و خجالت همیشگی باشد و در تمام موقعیت‌های اجتماعی دچارش شوید. این چیزی است که افراد خجالتی و کم رو تجربه می‌کنند. کسانی که بدون هیچ دلیلی در تمام موقعیت‌ها و یا اکثر آن‌ها دچار احساس شرم و خجالت‌ می‌شوند. تجربه این حس در بعضی شرایط آن هم به دلایل منطقی کاملا طبیعی است اما زمانی که همیشگی‌ می‌شود یعنی یک جای کار‌ می‌لنگد. کم رویی و خجالتی بودن تمام بخش‌های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار‌ می‌دهد و روال طبیعی زندگی را مختل‌ می‌کند. فرد خجالتی و کم رو موقعیت‌های زیادی را در زندگی و کار از دست می‌دهد.

‌‌‌افراد خجالتی چه ویژگی‌هایی دارند؟

افراد خجالتی ویژگی‌هایی شبیه به هم دارند. مهم‌ترین و بارزترین ویژگی احساس استرس و اضطراب است. افراد خجالتی و کم رو مدام استرس دارند. اصلا به دنبال دلیل منطقی نباشید آن‌ها همیشه بدون دلیل استرس دارند. این حس استرس در مواجه با جمع و یا موقعیت‌های جدید بیشتر‌ می‌شود. به قدری که تا جای ممکن از حضور در جمع فاصله‌ می‌گیرند. معمولا سطح استرس آن‌ها بالاست. در بسیاری از موارد این استرس در ظاهر فرد هم دیده‌ می‌شود. سرخ شدن صورت، لکنت زبان، عرق کردن کف دست و … نمونه‌هایی از علائم استرس بالا است. افراد کم رو و خجالتی نمی‌توانند خود واقعی‌شان را نشان دهند. به همین دلیل همیشه در برقراری ارتباط جدید ضعیف عمل‌ می‌کنند.

یکی دیگر از مشخصه‌های افراد کم رو نداشتن اعتماد به نفس و عزت نفس است. این افراد خودشان را باور ندارند. حتی ممکن است در مهارتی تخصص بالایی داشته باشند اما در هر صورت به توانایی‌های خود اعتماد ندارند. همیشه خودشان را پایین‌تر و ضعیف‌تر از دیگران‌ می‌دانند. چیزی که مدام در ذهن افراد خجالتی‌ می‌گذرد این است که دیگران در حال مسخره کردن آن‌ها هستند. آدم‌های خجالتی و کم رو از ظاهر و رفتار خود شرمسار هستند؛ این در حالی است که در اکثر موارد ظاهر خوبی دارند.

در کل این افراد شرایط سختی را‌ می‌گذرانند و بسیاری از مواقع دیده‌‌ نمی‌شوند. تلاش‌ها و کارهای آن‌ها خیلی به چشم نمی‌آید، چون در موردش صحبت نمی‌کنند و حتی ممکن است آن را از دیگران پنهان کنند. افراد خجالتی ‌‌نمی‌توانند حق خود را بگیرند. این موضوع در محیط کار بیشتر پیش‌ می‌آید. آن‌ها موقعیت‌های بسیار خوبی را از دست‌ می‌دهند و همیشه‌ می‌ترسند که طرد شوند.

خجالتی بودن با درون گرایی فرق دارد!

یکی از مهم‌ترین نکات در بررسی ویژگی‌ها و شخصیت افراد، تفاوت قائل شدن بین خجالتی بودن و درونگرایی است. افراد درونگرا و خجالتی ظاهرا شباهت‌هایی دارند اما این فقط ظاهر قضیه است و اگر دقیق و درست به آن نگاه کنید اصلا شبیه نیستند. افراد درونگرا تنهایی را بیشتر دوست دارند و از این فرصت برای استراحت و انجام کارهای روزانه خود استفاده‌ می‌کنند.

آن‌ها از تنهایی رنج نمی‌برند و اتفاقا خوشحال هم‌ می‌شوند. اوقات تنهایی برای افراد درونگرا یک فرصت خوب برای بازسازی ذهنی است. افراد درونگرا در تنهایی انرژی از دست رفته خود را تامین‌ می‌کنند در حالی که فرد خجالتی تنهایی را دوست ندارد و برایش عذاب آور است. فرد خجالتی در جمع احساس ناراحتی‌ می‌کند و اعتماد به نفس کافی برای حضور در گروه‌های اجتماعی را ندارد.

هر دوی این افراد در جمع آرام به نظر‌ می‌رسند اما فرد درونگرا راحت است و به موقع صحبت‌ می‌کند ولی فرد خجالتی معذب است و ممکن است به دفعات بخواهد صحبت کند اما‌‌ نمی‌تواند. فرد خجالتی فکر‌ می‌کند به محض حرف زدن در جمع مورد تمسخر قرار‌ می‌گیرد. فرد خجالتی نشانه‌های زیادی از استرس و اضطراب دارد در حالی که درونگرا اصلا این نشانه‌ها را ندارد.

خجالتی بودن و درونگرا بودن ذاتا با هم فرق‌ می‌کند. درونگرایی یک تیپ شخصیتی است که تغییر آن کار راحتی نیست و اساسا نیازی به تغییر ندارد. در حالی که خجالتی بودن یک ویژگی آزاردهنده است که تکنیک‌ها و روش‌های زیادی برای تغییر آن وجود دارد. 

ریشه خجالتی بودن در کجاست؟

مانند بسیاری از ویژگی‌های شخصیتی خجالتی بودن هم ریشه در کودکی دارد. متاسفانه آنچه در کودکی بر ما گذشته قابل تغییر نیست. افرادی که در کودکی تجربه حضور در جمع را نداشته‌اند و مدام کنترل‌ می‌شدند، احساس خجالت بیشتری در بزرگسالی دارند. همین طور والدین سخت گیر که مدام به کودک تذکر‌ می‌دهند باعث خجالتی شدن کودک‌ می‌شوند.

در بعضی بچه‌ها خجالتی بودن در دوران مدرسه شکل گرفته است. رفتار تحقیر آمیز معلم جلوی دیگران باعث شرم کودک‌ می‌شود. این رفتارها به صورت مداوم شرم و خجالت را در کودک تقویت‌ می‌کند و در نهایت در بزرگسالی از او فردی خجالتی و ناتوان‌ می‌سازد. قسمت خوب ماجرا این جا است که تکنیک‌هایی برای رفع خجالتی بودن و غلبه به آن وجود دارد. 

چگونه با افراد خجالتی رو به رو شویم؟

اگر فرد خجالتی را‌ می‌شناسید و با آن در ارتباط هستید بهتر است چند مورد را رعایت کنید. اول از همه مدام او را به حضور در جمع تشویق نکنید. مطمئن باشید اگر‌ می‌توانست و یا این کار برایش سخت نبود، حتما این کار را‌ انجام می‌داد و اصلا به توصیه شما نیاز نداشت. بهترین کمک برای افراد خجالتی این است که کاری کنید تا کنار شما احساس راحتی کنند. هرچقدر فرد خجالتی احساس راحتی بیشتری داشته باشد، کمتر خجالت می‌کشد. سعی کنید فضای امنی برای او درست کنید، فضایی که مطمئن باشد قرار نیست مسخره شود و کسی او را مدام سوال پیچ ‌‌‌کند.

به او نزدیک شوید و اگر در موردی از شما سوال داشت یا نظرتان را خواست، صادقانه جواب دهید. هرگز اغراق نکنید و به دروغ از او تعریف نکنید. تعریف کردن کاذب کاملا مشخص می‌شود و به طرف مقابل احساس نا امنی‌ می‌دهد. به او اطمینان بدهید که او را همان طور که هست پذیرفته‌اید و دوست دارید. گاهی از احساسات درونی و ترس‌های خود صحبت کنید. اجازه ندهید که فکر کند او تنها است. از طرفی در این کار افراط نکنید تا به نظر مسخره و مصنوعی برسد. بهترین کار این است که در کمال صمیمیت در کنار او باشید و اجازه دهید حس راحتی داشته باشد.

بهترین راهکار برای افراد خجالتی چیست؟

خجالتی بودن یک ویژگی شخصیتی است که قابل تغییر است. برای مواجه با مشکل خجالتی بودن و کم رویی راه‌های مختلفی وجود دارد. کتاب‌های زیادی در این زمینه چاپ شده‌اند. همین طور کمک گرفتن از یک مشاور‌ می‌تواند ایده خیلی خوبی باشد. علاوه بر این‌ها راه‌های زیر‌ می‌تواند کمک موثری به رفع کم رویی و خجالتی بودن کند. البته باید بدانید که تغییر رفتار نیاز به زمان دارد. پس، بعد از مدت کوتاهی از این که نتیجه نگرفتید احساس ضعف و شکست نکنید. هیچ چیز یک شبه تغییر‌‌ نمی‌کند. 

1. جلوی آینه تمرین کنید

خیلی اوقات ما از قضاوت دیگران در مورد خودمان‌ می‌ترسیم. این که مثلا ظاهرمان به اندازه کافی خوب نباشد یا خوب صحبت نکنیم. تمرین کردن جلوی آینه‌ می‌تواند تاثیر مثبتی روی این موضوع داشته باشد. فرض کنید قرار است یک کنفرانس ارائه دهید. بهتر است کاملا آماده شوید و با همان لباس‌ها جلوی آینه برای خودتان ارائه دهید. حالا متوجه‌ می‌شوید که دیگران شما را چگونه‌ می‌بینند. این کار باعث‌ می‌شود تا اعتماد بیشتری نسبت به خود و رفتاری که انجام‌ می‌دهید داشته باشید.

2. تمرین اعتماد به نفس کنید

خجالتی بودن‌ می‌تواند به دلیل نداشتن اعتماد به نفس در روابط اجتماعی باشد. برای این که اعتماد به نفس خود را بالا ببرید باید یاد بگیرید که چطور در جمع صحبت کنید و اصلا در مورد چه چیزی حرف بزنید. با توجه به جمعی که در آن هستید‌ می‌توانید موضوعاتی را از قبل آماده کنید تا حرفی برای گفتن داشته باشید. این تمرین را از جمع‌های کوچک شروع کنید تا کمتر استرس بگیرید. همین طور‌ می‌توانید جلوی آینه صحبت کنید.

3. خودتان را بپذیرید

خودتان را همانطور که هستید بپذیرید. با ویژگی‌هایی که نمی‌توانید تغییر دهید کنار بیایید و تمرکز بیشتری روی توانایی‌های خود بگذارید. باید بدانید که هیچ کس کامل نیست. شاید شما نقاط ضعف و کاستی‌های دیگران را نبینید اما این به معنای کامل بودن و بی‌نقص بودن آن‌ها نیست.

4. خودتخریبی نکنید

برای خیلی از ما پیش آمده که قبل این که دیگران نقد یا نظری بدهند خودمان، خودمان را تخریب‌ می‌کنیم. این کار را متوقف کنید. تکرار این موضوع اعتماد به نفس شما را از بین‌ می‌برد و باعث استرس‌ می‌شود.

5. کتاب بخوانید و فیلم ببینید

فیلم دیدن و کتاب خواندن هم تفریح است و هم اطلاعات عمومی شما را بالا‌ می‌برد. در نتیجه موضوعات بیشتری برای صحبت در جمع خواهید داشت.

6. موقعیت‌های استرس‌زا را شناسایی کنید!

لیستی از موقعیت‌هایی که خجالت‌ می‌کشید تهیه کنید. آن‌‌ها را به دقت بررسی کنید و ببینید چه چیزی باعث ایجاد حس شرم و خجالت در شما‌‌ می‌شود. این موضوع کمک‌‌ می‌کند تا نقاط ضعف خود را پیدا کنید و با تمرکز روی آن‌‌ها برطرفشان کنید. 

7. از اشتباه کردن نترسید

افراد خجالتی از ترس این که نتیجه کارشان اشتباه باشد اصلا آن را انجام‌‌ نمی‌دهند. فراموش نکنید که اشتباه کردن فقط برای شما نیست و همه افراد اشتباه‌‌ می‌کنند. پس بابت یک اتفاق طبیعی خودتان را سرزنش نکنید. اگر در مورد کاری خاص نقطه ضعف دارید، روی آن تمرین کنید و قوی شوید اما به خودتان برچسب نزنید.

8. کمال گرایی را کنار بگذارید

بخشی از احساس شرم و خجالت برای این است که احساس ناکافی بودن و ناقص بودن دارید. این حس‌‌ می‌تواند ریشه در کمالگرایی داشته باشد. اگر به اندازه کافی تلاش کرده‌اید دیگر نگران نتیجه نباشید. همین که تلاش کرده‌اید کافی است.

9. به جای دیگران فکر نکنید

از قضاوت دیگران‌‌ می‌ترسید؟ از این که شما را مسخره کنند؟ از این که به شما بخندند؟ همه این ترس‌‌ها برای فرد خجالتی وجود دارد. اما نکته مهم این است در بسیاری از موارد این‌‌ها تنها زاییده فکر ما است و اصلا در واقعیت اتفاق‌‌ نمی‌افتد. فکر‌‌ می‌کنیم که دیگران‌‌ می‌خواهند به ما بخندند یا ما را مسخره کنند. به این که دیگران چه فکری‌‌ می‌کنند توجه نکنید. اصلا به جای آن‌‌ها فکر نکنید. خودتان را از دید خودتان ببینید.

 10. نقاط قوت خود را برجسته کنید

همه ما هم نقطه قوت داریم و هم نقطه ضعف اما افراد خجالتی غالبا فقط به نقاط ضعف خود فکر‌‌ می‌کنند. نقاط ضعف خود را یادداشت کنید و در زمان مناسب به آن‌‌ها رسیدگی کنید. در عین حال نقاط قوت خود را هم یادداشت کنید و مدام به خودتان یادآوری کنید. تکرار کنید و آن را در معرض دید قرار دهید. هرچقدر روی نقاط قوت خود بیشتر تمرکز کنید احساس شرم کمتری را تجربه‌‌ می‌کنید.

11. شما تنها نیستید

گاهی ممکن است فکر کنید که شما تنها کسی هستید که این مشکل را دارد اما باید بدانید افراد زیادی هستند که از خجالتی بودن رنج‌‌ می‌برند و شما تنها نیستید.‌‌ می‌توانید با افرادی که این حس را دارند معاشرت کنید و بعد‌‌ می‌بینید که دلایل آن‌‌ها از دید شما چقدر غیر واقعی است. همین طور دلایل شما از دید آن‌‌ها واقعیت ندارد. به این ترتیب هر کدام احساس بهتری نسبت به خود پیدا‌‌ می‌کنید. 

12. تمرین‌‌های کوچک انجام دهید

کسانی که خجالتی و کم رو هستند معمولا در ارتباط با غریبه‌‌ها دچار چالش‌‌ می‌شوند. گفت و گو با افراد غریبه برایشان سخت است.‌‌ برای حل این موضوع می‌توانید تمرین‌‌های کوچکی مانند پرسیدن آدرس یا ساعت از غریبه‌‌ها را امتحان کنید. در این تمرین شما با افراد غریبه مواجه‌‌ می‌شوید و در زمانی خیلی کوتاه صحبت‌‌ می‌کنید. این موضوع به از بین رفتن ترس شما کمک‌‌ می‌کند. 

سخن آخر

خیلی از ما زمانی با این حس رو به رو شدیم و‌‌ می‌دانیم چقدر آزاردهنده است. برای رفع حس خجالتی بودن تمرین‌‌هایی وجود دارد که ما در این مطلب به چند مورد آن اشاره کردیم. این تمرین‌‌ها به نظر ساده‌‌ می‌رسند، با این حال در دراز مدت اثر گذار هستند. از آن‌‌ها غافل نشوید. در کنار این تمرین‌‌ها کتاب خواندن و مشاوره رفتن هم فراموش نکنید. کتاب‌‌های زیادی برای غلبه بر خجالتی بودن چاپ شدند که حتما خواندن آن‌‌ها کمک‌کننده است.