ترس و اضطراب

در مقاله های پیشین راجع به ترس به طور مفصل به توضیحاتی پرداختیم  اما در این مقاله  می‌خواهیم  به ترس واضطراب، تفاوت ها و انواع آنها و همچنین غلبه و درمان اضطراب بپردازیم  که اضطراب یعنی چه؟

آیا ترس جدا است و اضطراب چیز دیگری ؟

و یا اینکه اساساً ترس پیش زمینه اضطراب است؟

و به طور جزئی به  بررسی انواع اضطراب ها در دوران کودکی، نوجوانی و بزرگسالی و همینطور اختلال های اضطرابی آنان پرداخته ایم .

اضطراب چیست؟

تعریف اضطراب:

ریشه اضطراب  از” ض ر ب” به معنی تکان خوردن و لرزیدن است. آنچیزی که درباره اضطراب آشکار است این است که اضطراب چیزی نیست جز دلهره ای مداوم و مزمن.درحقیقت وقتی احتمال خطر بیش از اندازه واقعی در نظر گرفته و منجر به فاجعه سازی بشود اضطراب بوجود می‌آید.

عامل ایجاد اضطراب:

اضطراب به خودی خود وجود ندارد .اضطراب؛ ماحصل یک برانگیختگی دستگاه عصبی است و ترس می‌تواند پیش زمینه‌ی برای اضطراب باشد، ترس منشأ دارد اما اضطراب منشأ ندارد به عبارتی منشأ آن ناشناخته است.

تصورکنید:  بعنوان مثال؛ شما، می‌خواهید در یک آزمون مهم شرکت نمائید وقتیکه، بیش از حد نگران این هستید که چه اتفاقات ناگواری ممکن است در این آزمون برای شما بیافتد پس شما دیگر فردی مضطرب خواهید بود  و نه یک فرد عادی ….

جایگاه ترس و اضطراب

بطورکلی می‌توان ۳ دیدگاه مقایسه ای بین ترس و اضطراب را خلاصه نمود:

• ترس برپایه واقعیت یا مبالغه خطر واقعی قراردارد درحالیکه اضطراب براساس ” خطر مبهم” استوار است.
• ترس به زمان حال توجه دارد اما اضطراب بیشتر به گذشته و آینده معطوف است.
• ترس یک ناامنی بیرونی است و حال آنکه اضطراب نوعی ناامنی درونی و مبهم .

دو دیدگاه روانشناسی:

نظریه های نسبتا زیادی درمورد اضطراب وجود دارد که فروید و آدلر دیدگاه های خود را اینگونه مطرح کردند:

فروید دراین نظریه می‌گوید: “اضطراب انسان در نتیجه فشار و امیال واپس زده به یک سلسله کشمکش ها در میان قسمت های مختلف شخصیت اوست.”

و اما نظریه آدلر در مورد اضطراب :” اضطراب نتیجه قصور در یادگیری است و نیز نتیجه ادراک و تصورات معیوب و منحرف در انسان می‌باشد. افراد مضطرب بیشتر به خودشان فکر می‌کنند تا دیگران.

آنها بیشتر از تغییر موقعیت و شروع همکاری بیشتر، احساس اضطراب و هراس می‌کنند.”

شناسایی انواع اضطراب

انواعی از اضطراب های شناخته شده و رایج (اضطراب درکودکان، نوجوانان و بزرگسالان)

اضطراب درکودکان:

از انواع اضطراب ها درکودکان می‌توان اضطراب اجتماعی، ترس از مدرسه، اضطراب امتحان و اضطراب جدائی را نام برد.بیشتر اضطراب کودکان زمانی است که در شرایط جدیدی قرار می‌گیرند این کودکان دچار اضطراب شده و واکنش های متعددی را از جمله آویزان شدن به پدر و مادر، خجالتی شدن، جویدن ناخن و … از خود بروز می‌دهند.

بهترین راهکار در این زمینه  والدین کودکانمی باشد که با ارائه راهکارهای مناسب به نحوی، سعی درصدد رفع مشکل برآیند.

 اضطراب درنوجوانان:

اضطراب ناشی از پذیرفته نشدن نوجوان از جانب همسالان:

ازجمله اضطراب های رایج در نوجوانان، اضطراب ناشی از پذیرفته نشدن از جانب همسالان است. نوجوان در این مرحله از زندگی خویش به شدت میل و گرایش به همسالان خود داشته و به دنبال برقراری ارتباط و دوستی با آنان هستند.

والدین بایستی نیاز طبیعی مورد توجه همسالان قرارگرفتن فرزندشان را درک و برای دوستان او احترام قائل باشند و بدانند که حفظ اعتبار و شخصیت نوجوان در مقابل همسالان خود بسیار مهم است.

دراین مرحله نیز؛ اضطراب های ناشی از سرزنش های والدین در انتخاب دوستان به دلیل متفاوت بودن فرهنگ و آداب و رسوم و ارزشهای خانواده نمود پیدا خواهد کرد و والدین می‌توانند با صحبت یا مشاوره در زمان مناسب به کاهش اضطراب وی کمک نمایند.

تغییرات جسمی:

نگرانی و اضطراب در مورد ناآگاهی از دیررسی یا زود رسی بلوغ، احساس خجالت و عدم تطابق رفتار نوجوان با شرایط موجود می‌تواند یکی دیگر از اضطراب های مطرح باشد که آگاهی نوجوان به مسائل مربوط به تغییرات جسمانی و آثار روانی آن قبل از پیدایش علایم ثانویه بلوغ، راهکار خوبی برای وی خواهد بود.

بروز رفتارهای پرخاشگرانه :

مخالفت با افراد مختلف درخانه یا خارج از آن، از خصوصیات بعضی از نوجوانان است که ممکن است با پرخاشگری کلامی یا غیر از آن همراه باشد که عدم توانایی کنترل رفتار پرخاشگرانه باعث اضطراب در بسیاری از نوجوانان خواهد بود که تربیت مناسب والدین ، مقاوم ساختن فرزند برای سختی ها از دوران کودکی و ایجاد امنیت روانی می‌تواند موثر واقع گردد.

ترس از مستقل شدن:

یکی از عمومی ترین نیازهای نوجوانان داشتن آزادی یا استقلال است. کسب استقلال در بسیاری از نوجوانان باعث اضطراب می‌شود که جرأت تجربه کردن به نوجوان در این زمینه و اجازه اظهار نظر به وی در مورد تصمیم های مربوط به امور خود می‌تواند زمینه را برای داشتن یک استقلال برای وی مهیا نماید.

اضطراب در بزرگسالان :

همچنان به مرور زمان ؛ اضطراب در بزرگسالان گاهی ممکن است به عارضه اختلال های اضطرابی منجر گردد. اختلالات اضطرابی انواع متفاوتی دارند که ما در ادامه به اهم آنان خواهیم پرداخت.

اختلالات اضطرابی

آگورافوبیا (ترس مرضی از مکان های باز)

این اختلال، ضعیف ترین نوع اختلال و اضطراب است و زمانی بروز می‌کند که حمله  وحشت زدگی ((PD  مانع فعالیت های عادی فرد بشود. چنین افرادی از موقعیت هایی که ایجاد ترس می‌کنند مثل مکان های شلوغ، مغازه ها، پل ها و وسایل نقلیه عمومی دوری می‌گزینند وخود را بسیار محدود و در خانه حبس می‌کنند.

اختلالات وسواس پنداری (OCD)

کارهایی مثل شستن مداوم، وارسی مکرر بعضی از امور (وسواس فکری)، ترس از افکار متناقض با اعتقادات مذهبی شخص (وسواس فکری) از ویژگی های این بیماری می‌باشد. (رجوع شود به  مقاله وسواس و هم وابستگی)

جمع هراسی (SP)

ترس شدید از تحقیر در مکان های اجتماعی را جمع هراسی می‌گویند که ممکن است افراد مبتلا را از شرکت در مهمانی ها، صحبت کردن درجمع، غذا خوردن در رستوران ها محروم نماید.

اختلالات تنشی پس از آسیب (PTSD)

این اختلال را به نام سندرم موج انفجارمی شناسند. مربوط به حادثه ای از قبیل (جنگ، تصادفات شدید و سوانح طبیعی و….) که با استرس شدید هیجانی همراه است و شدت آن می‌تواند به هر کسی آسیب برساند. علایمی که در این افراد بروز می‌کند شامل از دست رفتن تعادل و پرخاشگری شدید می‌باشد.

اضطراب و درمان آن

و در پایان خواهیم داشت که برای هر دردی علاجی است پس برای رفع معضل اضطراب نیز، به تعدادی از این راهکارها اشاره ای می‌گردد:

• توجه به ندای درون
• کمک بخود (تغییر سبک زندگی)
• شناسایی عوامل تشدیدگر
• استفاده از مشاورین و متخصصین مجرب و حاذق