کهن الگوها همه جا هستند. آن‌ها ما را راهنمایی می‌کنند، به ما الهام می‌بخشند، بر زندگی ما حاکم هستند و درون هر یک از ما زندگی می‌کنند. کهن الگوها بر 99 درصد رفتار انسان‌ها تاثیر می‌گذارند. درواقع، مسئله این نیست که آیا کهن الگو ها بر زندگی ما تاثیرگذار هستند یا خیر. مسئله این است که درجه این تاثیر چقدر است.
این موضوع که چقدر از کهن الگوهای درون خود آگاه هستید نشان می‌دهد که سطح هوشیاری شما چقدر است. وقتی خودآگاهی بیشتری دارید می‌توانید به شکل ماهرانه‌ای، دورنمای عاطفی کهن الگوها را ردیابی کنید. در ادامه این مطلب از سری مطالب راهبری من حقیقی با کهن الگو و انواع آن بیشتر آشنا می‌شوید.
تعریف و اهمیت کهن الگو
تعریف کهن الگو به بیان ساده شامل الگویی از مجموعه رفتار است. افلاطون کهن الگوها را فرم می‌نامید و بر این باور بود که آن‌ها الگوها یا نقشه‌های ایده‌آل از قبل موجود هستند. کارل یونگ، کهن الگو را «تصاویر نخستین» یا «واحدهای بنیادی ذهن انسان» می‌نامید. هر شخصیتی که در تلویزیون و فیلم‌ها می‌بینید نشان‌دهنده یک کهن الگوست. کهن الگوها در شخصیت شناسی کاربرد زیادی دارند.
تقریبا هر واکنشی که به محیط خود می‌دهید و هر رفتاری که انجام می‌دهید نشان‌دهنده یک کهن الگوست. تقریبا تمام رفتارهای بشر توسط کهن الگو ها هدایت می‌شوند. به همین دلیل، شخصیت شناسی کهن الگو ها در زمینه‌های مختلف بسیار کاربردی است.
کارل یونگ، کهن الگو را این‌گونه تعریف کرده است: «کهن الگوها، سیستم زنده واکنش‌ها و استعدادها هستند که زندگی فرد را از راه‌های غیرمحسوس تعیین می‌کنند.» لازم است بدانید تست کهن الگو می‌تواند به شما کمک کند که کهن الگوهای خود را شناسایی کنید.
اگرچه در شخصیت همه ما چند کهن الگو وجود دارد اما بیشتر ما یک کهن الگوی غالب داریم. همچنین، همه ما یک کهن الگوی سایه داریم که این همان بخشی از شخصیتمان است که اغلب آن را نادیده می‌گیریم.
تنها با شناخت کهن الگوهای خودمان است که می‌توانیم آرامش و صلح درونی را تجربه کنیم. وقتی درک بهتری از الگوها و تیپ‌های شخصیتی خود داشته باشیم، می‌توانیم خود و دنیای اطرافمان را بهتر درک کنیم. در این صورت، نه‌تنها می‌توانیم به پتانسیل‌های واقعی خود دست پیدا کنیم بلکه می‌توانیم با دیگران نیز ارتباط بهتری برقرار کنیم.
فهرست کهن الگوها
باور عموم بر این است که تعداد معدودی از کهن الگوها و آرکتایپ شخصیت وجود دارند. به‌عنوان‌مثال، برخی فهرست‌ها شامل چهار، شش یا 12 کهن الگو هستند. فهرست 52 تایی نیز از کهن الگوها وجود دارد. با این‌حال، واقعیت این است که فهرست کهن الگو ها بسیار متنوع و زیاد است و شامل هزاران کهن الگو می‌شود. هر یک از این کهن الگوها دارای ظرافت‌ها و الگوهای رفتاری متفاوتی هستند. در ادامه با برخی از مهم‌ترین فهرست‌های کهن الگوها آشنا می‌شوید.
فهرست کهن الگوهای یونگی
به نظر می‌رسد شروع فهرست با معرفی کهن الگوهای مردی که این مفهوم را رواج داد، ایده خوبی باشد. کارل یونگ یک روانپزشک بود که احتمالا بیش از هر فرد دیگر نقشه‌ای از روان انسان را در اختیار ما قرار داد. او از طریق رویکرد روانشناسی تحلیلی خود، بسیاری از نیروهای محرکه‌ای که بر رفتار انسان‌ها تسلط دارند را طبقه‌بندی کرد و فهرست کهن الگو یونگ را مطرح کرد. برخی از انواع کهن الگوی یونگی که توسط او معرفی شد عبارت‌اند از:
یونگ در کار خود، کهن الگوهای بسیار متعددی را معرفی کرد اما مواردی که مطرح شد فهرستی از کهن الگوهای اصلی معرفی‌شده از سوی او هستند.
کهن الگوهای روان مردانه
عملی‌ترین مدل برای درک کهن الگوها از کار روانشناس نئو یونگی، رابرت مور نشئت می‌گیرد. در کتاب «پادشاه، جنگجو، شعبده‌باز، عاشق»، مور و ژیلت، چهار کهن الگو را در روان مردانه و هشت کهن الگوی سایه دوقطبی که با آن‌ها هماهنگ هستند را معرفی کردند. چهار کهن الگو در روان سالم مردانه و کهن الگو مردان عبارت‌اند از:
- پادشاه
- جنگجو
- شعبده‌باز
- عاشق
هشت کهن الگوی سایه دوقطبی نیز عبارت‌اند از:
- مستبد
- سادیست
- متقلب جداشده
- عاشق معتاد
- ضعیف
- مازوخیست
- منکر «معصوم»
- عاشق ناتوان
چهار کهن الگوی سالم پسرانگی عبارت‌اند از:
- کودک الهی
- قهرمان
- کودک زودرس
- کودک ادیپی
هشت کهن الگوی سایه پسرانگی عبارت‌اند از:
- مستبد صندلی غذاخوری
- قلدر بزرگ
- کلاه‌بردار کاملا آگاه
- پسر مامان
- شاهزاده ضعیف
- بزدل
- آدمک
- رویاپرداز
اگرچه تحقیقات رابرت مور بر کهن الگو های مردانه متمرکز بود، مدل او تا روان زنانه و زمانی که پادشاه با ملکه جایگزین شد نیز گسترش یافت. بااین‌حال، تغییرات دیگری نیز در روان زنانه و کهن الگو ها زنانه وجود دارد که در کارهای مور به آن‌ها پرداخته نشده است.
کهن الگوهای دوازده‌گانه
12 کهن الگو یا آرکتایپ یک مدل محبوب از کتاب «قهرمان و یاغی» است که توسط مارگارت مارک و کارول پیرسون نوشته شده است. اگرچه در این کتاب به ساخت برندهای مختلف پرداخته شده است اما این کهن الگو ها در مورد افراد نیز صدق می‌کند. 12 کهن الگوی مطرح‌شده در این مدل عبارت‌اند از:
- عاشق
- قهرمان
- جادوگر
- قانون‌شکن
- مزاح کننده
- کاشف
- دانا
- خالق
- معصوم
- مراقب
- انسان عادی
- قانونمند
کارت‌های کهن الگوی کارولین میس
اکنون به کارت‌های کهن الگوی کارولین میس می‌رسیم که شامل 80 کهن الگو می‌شود. برخی از این کهن الگوها عبارت‌اند از:
- معتاد
- مدافع
- کیمیاگر
- فرشته
- مهندس
- جن‌گیر
- پدر
- زن افسونگر
- هنرمند
- ورزشکار
- کودک مجروح
- کودک یتیم
- کودک وابسته
- کودک سحرآمیز
- کودک طبیعت
- کودک جاودان
- کودک الهی
کهن الگوهای نه‌گانه یا اناگرام
هر نظام شخصیتی نشان‌دهنده مجموعه‌ای از الگوهاست که کهن الگوهای اناگرام یکی از مدل های شخصیتی محبوب است. دو نسخه از این مدل وجود دارد که اگرچه هردوی آن‌ها به یکدیگر شبیه هستند اما در آن‌ها برای توصیف کهن الگوها از نام‌های متفاوتی استفاده می‌شود. مدلی که توسط دون ریسو و راس هادسون معرفی شده است شامل کهن الگوهای زیر است:
- تیپ 1: اصلاح‌طلب
- تیپ 2: کمک‌گرا
- تیپ 3: موفقیت طلب
- تیپ 4: فردگرا
- تیپ 5: فکور
- تیپ 6: محتاط
- تیپ 7: لذت‌گرا
- تیپ 8: مبارزه‌طلب
- تیپ 9: صلح‌طلب
مدل دیگری که توسط اناگرام جهانی مورداستفاده قرار گرفته و توسط هلن پالمر مطرح شده است، کهن الگو های شخصیت را به‌صورت زیر توصیف می‌کند.
- تیپ 1: کمال‌گرا
- تیپ 2: مهرطلب
- تیپ 3: عمل‌گرا
- تیپ 4: هنردوست
- تیپ 5: مشاهده‌گر
- تیپ 6: شک‌گرا
- تیپ 7: خوش‌گذران
- تیپ 8: کنترل‌گر
- تیپ 9: میانه گرا
در مدل اناگرامی که توسط دون ریسو و راس هادسون مطرح شده است برای هر تیپ شخصیتی، نه سطح و نوع متفاوت نیز در نظر گرفته شده است. اگر هر سطح را به هر یک از کهن الگوها اضافه کنیم، اناگرام درواقع شامل فهرستی از 81 کهن الگو می‌شود. علاوه بر این، هر تیپ شخصیتی شامل انواع مختلفی نیز هست که تعداد کهن الگو ها را چهار برابر می‌کند.
خدایان یونانی
این یکی از فهرست‌های اصلی کهن الگوست که توسط معبد همه خدایان اساطیر یونانی مطرح شده است. یکی از این کهن الگوها، آرس نام دارد. آرس، در استفاده از روش کنترل شهوت با ضعف روبرو بود و شهوت شدید و کنترل‌نشده‌ای برای جنگ و کشتار داشت. خدایان کوه المپ شامل موارد زیر هستند.
- زئوس
- کهن الگو هرا
- کهن الگوی پرسفون
- پوزئیدون
- کهن الگوی دیمیتر
- کهن الگوی آرس
- کهن الگوی آتنا
- کهن الگوی آپولو
- کهن الگوی آرتمیس
- کهن الگو هستیا
- هفاتستوس
- کهن الگوی آفرودیت
- کهن الگوی هرمس
- دیونیسوس
- هادس
- هیونوس
- نیکه
- ژانوس
- نمسیس
- ایریس
- هکاته
- تایچی
درنهایت، کهن الگو ها مدل‌های جهانی و ذاتی افراد، رفتارها و شخصیت‌ها هستند و بر رفتار انسان بسیار تاثیرگذارند. همانطور که مشاهده کردید روان ما پر است از مجموعه شخصیت‌های متفاوت که هر یک از آن‌ها برای توجه ما در حال رقابت هستند. بنابراین، جای تعجب نیست که انسان‌ها چنین موجودات پیچیده‌ای هستند.
آگاهی از کهن الگو ها به شما کمک می‌کند که خودآگاهی بیشتری داشته باشید، نقاط قوت و ضعف خود را بیشتر بشناسید و بتوانید رفتارهای خود را بهتر کنترل کنید.
منابع:
سولات متداول کهن الگو
کهن الگو چیست؟
ازنظر یونگ، کهن الگوها سیستمی زنده از واکنش‌ها و استعدادها هستند که از طریق روش‌هایی ناآشکار زندگی انسان‌ها را تعیین می‌کنند. تقریبا تمام رفتارهای انسان‌ها توسط کهن الگو ها تعیین می‌شود.
چرا شناسایی کهن الگوها مهم است؟
شناسایی کهن الگو ها به شما کمک می‌کند که شخصیت خودتان را بهتر بشناسید و علت زیربنایی رفتارهای خودتان را تشخیص دهید. در این صورت می‌توانید خود و دنیای اطرافتان را بهتر درک کنید و به پتانسیل‌های واقعیتان دست پیدا کنید.
چند کهن الگو وجود دارد؟
تاکنون هزاران کهن الگو شناسایی شده است که البته فهرست‌های متفاوتی از کهن الگو ها وجود دارد. برای مثال، برخی فهرست‌ها شامل 4 یا 12 کهن الگو و برخی شامل 52 کهن الگو می‌شوند.
مقاله کهن الگو را بصورت صوتی گوش کنید
کمی صبر کنید تا پلیر بارگزاری شود :
مرسییی از مطلب عالیتون
واقعا درسته تست کهن الگو می‌تواند کمک کند که کهن الگوهای خودمون شناسایی کنند
حرف ندارید
واقعا معرکه است
واقعا جالب بود