چگونه سواد رابطه عاطفی را یاد بگیریم؟

 چگونه سواد رابطه عاطفی را یاد بگیریم؟

وقتی در جستجوی معنا و درک (سواد رابطه عاطفی) بودم، اولین سوالی که بعد از تعریف سواد رابطه عاطفی، ذهنم را مشغول کرد این بود که؛ چگونه سواد رابطه عاطفی را کسب کنیم و یاد بگیریم؟ آیا امکان عملی شدن آن در زندگی وجود دارد؟ برای یادگیری سواد رابطه عاطفی از کجا باید شروع کرد؟ و…
در این مقاله قصد داریم به یادگیری سواد عاطفی بپردازیم.

یادگیری سواد رابطه عاطفی

هیچ لزومی ندارد که در حالت بی حسی عاطفی زندگی کنید، همچنین دیگر نباید بر اثر تصمیم های آنی عاطفی یا عدم کنترل احساسات خود، دائم عذاب بکشید و در حالت طردشدگی و نگرانی به سر ببرید و اگر چنانچه یک آدم همدل، تاثیرپذیر و حساس هستید، دیگر نیازی نیست که اسیر احساسات مردم باشید.

تحقیقات نشان می‌دهد در محیطی که به شما اجازه می‌دهد احساسات قدرتمند خود را ابراز کنید، قادر خواهید بود حتی ضربه های روحی بسیار شدید را نیز درمان کنید.

در یک محیط بهنجار عاطفی می‌توانید مستقیم به طرف قلب مشکل خود بروید و به آرامی ولی مطمئن با عواطف و احساسات جانکاه خود رو به رو شوید. احساسات منتج شده از ضربات روحی و عاطفی، از جمله کابوسهای شبانه، یادآوری گذشته، حملات نگرانی و افسردگی از طریق بحث با دوستان همدل، خانواده، مشاوران یا اعضای گروه درمانی به تدریج کاهش می‌یابد یا حتی به طور کامل از بین می‌رود. به این ترتیب نه فقط بهبود می‌یابید بلکه همچنین خویشتن عاطفی جدیدی کشف می‌کنید و در نتیجه روابط شما با دیگران به کلی تغییر خواهد کرد.

شاید در دنیایی همچون دنیای پرآشوب ما، در پی خویشتن عاطفی خود رفتن، چندان معقول به نظر نرسد. ظاهراً کسانی که احساسات قدرتمند خود را مخفی می‌کنند وضعیت بهتری دارند، زیرا در آن هنگام که دیگران در زیر هجوم احساسات خود غرق می‌شوند، آنها بر روی آب می‌مانند.

اما در یک زندگی پویا و سازنده، در لحظات تصمیم گیری، نیاز به دانش عاطفی داریم. از بحث عادی روزانه در سر میز صبحانه تا تصمیم گیری های مهمی همچون انتخاب همسر، به طور حیاتی نیاز به دانش و سواد عاطفی داریم تا زندگی مطلوب تری داشته باشیم.

چگونه مشتاق به یادگیری سواد رابطه عاطفی شویم؟

به ندرت بتوان چیزی هیجان انگیزتر از کشف مجدد خویشتن عاطفی خود یافت. همین هیجان و جذبه و شور است که علاقه مندی مردم را برای آموزش سواد عاطفی برمی انگیزد.

افراد وقتی که برای لحظه ای به اثرات بعدی زندگی متکی بر سواد عاطفی واقف می‌شوند، از زیبایی نهفته در آن تعجب می‌کنند. این عامل باعث می‌شود به جدالی خستگی ناپذیری با ناهنجاریهای عاطفی بپردازند.

به طور مثال نمونه‌ی زیر، نامه ای از یک مادربزرگ بیوه‌ی 55 ساله است:
(از موقعی که بچه بودم می‌دانستم می‌توان به گونه ای متفاوت روزگار را گذراند و همیشه عقیده داشتم که در رابطه با عواطف و احساسات باید صادقانه عمل کرد و به هیچ نوع سازشی تن در نداد.

من همیشه سعی کرده ام مردم را دوست بدارم، به دختران و نوه هایم عشق ورزیده ام، اما حالا فهمیده ام که عشق کافی نیست؛ همان طور که در مورد زندگی زناشویی ام اتفاق افتاد. از حالا تصمیم گرفته ام که برای صداقت عاطفی مبارزه کنم. از شما سپاسگزارم که راه را به من نشان دادید.

 مراحل یادگیری سواد رابطه عاطفی کدامند

اکنون اجازه دهید نظری اجمالی به فرآیند یادگیری بیندازیم. ما می‌توانیم با اظهار عشق و محبت، دریچه ای در دیوار جدایی عاطفی ایجاد کنیم. یادگیری سواد رابطه عاطفی از قلب آغاز می‌شود و به همانجا ختم می‌گردد.

در برخورد با زن و شوهرهایی که با یکدیگر مشکل داشته اند اغلب اوقات زنها شکایت دارند که شوهرشان آنها را دوست ندارد یا این عشق به اندازه کافی نیست، یا آنها احساسات عاشقانه خود را بیان نمی کنند و یا این که با خوشحالی مهر و محبت را دریافت می‌کنند ولی چیزی پس نمی دهند.

بدون شک، اکثر مردان به همسران خود عشق می‌ورزند و آنها را دوست دارند. ولی فقط عده‌ی کمی از انها قادرند عشق خود را ابراز کنند و بقیه هم از عدم توانایی خود در این زمینه رنج می‌برند. عدم توانایی مردها در ابراز عشق، نمونه ای از بی حسی عاطفی است. زنها اغلب از بی عاطفگی مردان شکایت می‌کنند اما مردها هم می‌توانند همین اعتراض را به آنها بکنند و از سردی و عدم ابراز محبت آنها گله مند باشند.

بی حسی عاطفی به هیچ وجه منحصر به مردان نیست اما صرف نظر از نوع جنس آدم ها، راه حل همان است: گشودن غل و زنجیر قلب.

اجازه دهید با مثالی به این موضوع بپردازیم:
جک و جینا به دفتر مشاوره رفتند و خیلی ناراحت بودند. بعد از یک سال و نیم ازدواج سعادت بار، به یکباره همه چیز تغییر کرده بود. آنها بر سر هر چیزی با هم (می‌جنگیدند) و درگیری های آنها کم کم بالا گرفته بود و داشت به جاهای غم انگیزی منتهی می‌شد.

در همان دقایق اولیه دریافت می‌شد که آنها هنوز عاشق یکدیگر هستند، اما قادر نیستند عواطف تلنبار شده در وجودشان را به یکدیگر ابراز کنند. می‌توانستم شروع به پرسش سوالاتی راجع به کودکی آنها بکنم یا سعی کنم در بگو مگوی آنها با هم نقش میانجی را بازی کنم. اما وقتی که دیدم سرمایه عاطفی عظیمی در رابطه آنها وجود دارد، پیشنهاد کردم که راجع به خصوصیات خوب یکدیگر صحبت کنند؛ همان ویژگی های که باعث شده بود به یکدیگر دل ببندند و با هم ازدواج کنند.

این موضوع باعث آرام شدن آنها شد و به زودی شروع به صحبت صمیمانه با یکدیگر کردند و همان طور که روزهای خوب زندگی شان را به یاد می‌آوردند، شادتر می‌شدند. در واقع آنها در آن موقع پنجره قلبهایشان را به روی هم گشودند.

در جلسات بعد از آنها خواسته شد با پیروی از اصول سواد عاطفی، از احساساتشان برای یکدیگر صحبت کنند و خشم خود، هراس های عمیق شان و بزرگ ترین امیدهای خود را برای یکدیگر آشکار کنند.

آنها بعد از ان که از چشم انداز عاطفی یکدیگر باخبر شدند، به درک جدیدی از یکدیگر رسیدند و قدر همدیگر را بهتر شناختند. اکنون با این درک جدید در موقعیتی قرار گرفته بودند که می‌فهمیدند چگونه با یک سری رفتارهای زیانبار، که باید آنها را تصحیح می‌کردند به رابطه زناشویی خود آسیب وارد کرده بودند. حالا آماده بودند که مسئولیت اعمال خود را بپذیرند و از یکدیگر عذرخواهی کنند.

این کار مشکل بود اما آرامش عمیقی برای آنها به ارمغان آورد. عشق خود را بازیافتند و رابطه شان تحکیم یافت. سه مرحله اساسی سواد رابطه عاطفی:

 گشودن قلب

این نخستین مرحله است. چون قلب محل نمادین احساسات و عواطف ماست. وقتی که شاد هستیم، عاشق می‌شویم و در اوج لذت و خوشی همه چیز را با قلب خود حس می‌کنیم. همین طور با قلبمان است که غم، خشم و دلشکستگی را تجربه می‌کنیم.

بنابراین من کار را با آزاد کردن مرکز احساسات (قلب) از قید و بندها و محدودیت ها شروع کردم تا آنها بتوانند عشق و علاقه خود را به یکدیگر نشان دهند.

بررسی چشم انداز عاطفی

به محض آن که پنجره های قلب به روی یکدیگر باز شد، باید به اطراف نگاه کنید و از پهنه عاطفی که در آن زندگی می‌کنید یادداشت بردارید. سپس باید یاد بگیرید که چه احساسی دارید، این احساس چه قدرتی دارد و چرا بروز کرده است. به این ترتیب از افت و خیز احساسات خود باخبر می‌شوید. بعد، از احساساتی که دیگران تجربه کرده اند یادداشت برمی دارید و به تاثیر اعمال خود بر احساسات آنها توجه می‌کنید.

بدین ترتیب به تدریج به نحوه تاثیر عواطف بر یکدیگر واقف می‌شوید و می‌فهمید که بعضی اوقات از آمیزش آنها با یکدیگر جریانات عاطفی شدیدی به وجود می‌آید که بر ما و دیگران تاثیر می‌گذارد. به طور خلاصه، نسبت به احساسات خود و دیگران شناخت بیشتری پیدا می‌کنید.

 قبول مسئولیت

برای این که تغییری واقعی و ماندگار در روابط آسیب دیده خود ایجاد کنید باید مسئولیت برخی از خطاها را به عهده بگیرید.

یعنی گشودن قلب و آگاه شدن از چشم انداز عاطفی دیگران کافی نیست وقتی که در روابط بین شما و دیگران اشتباهاتی رخ می‌دهد برای رفع آنها باید از دیدگاهی عمیق تر به موضوع بنگرید. اولاً طرفین باید مشکل را از دیدگاه خود تعریف کنند، ثانیاً خطاهای به وجود آمده را بپذیرند، ثالثاً از یکدیگر عذرخواهی کنند و تصمیم بگیرند که رفتار خود را تغییر دهند و این را در عمل نشان دهند.

آدم ها در روابط خود با دیگران دچار خطاهای کوچک و بزرگ می‌شوند. وقتی که اشتباهی می‌کنید باید عذرخواهی کنید و مسئولیت خطایی را که مرتکب شده اید بپذیرید.

همچنین باید از طرف مقابل دلجویی کنید و رفتار خود را تصحیح کنید و دوباره مرتکب آن خطا نشوید. اما این حرف ها گفتنش خیلی ساده تر از انجام دادنش است.

عده بسیار کمی از مردم به آن درجه از مهارت عاطفی رسیده اند که بابت خطاهای خود صمیمانه عذرخواهی کنند و به دفاع بیهوده از خود نپردازند. شاید این ساده تر به نظر برسد که از قید عذرخواهی بگذریم و از تکرار خطا اجتناب کنیم.

اما تاثیر این عمل به اندازه عذرخواهی نیست. به هر حال اکثر مردم تمایل ندارند که حتی پیش خود بپذیرند که مرتکب کار خطایی شده اند. از طرف دیگر اگر کسی داوطلبانه و به طور مکرر به عذرخواهی بپردازد ولی هرگز تغییری در رفتار خود ندهد ، آنگاه عذرخواهی های او بی معنا خواهد شد.

پذیرش مسئولیت اعمال خود و تصحیح رفتار خویش، آخرین مرحله از آموزش سواد عاطفی است. و به این طریق متوجه می‌شوید که چگونه با همسر خود رفتار کنم؟

 سواد رابطه عاطفی برای ما چه کاری انجام می‌دهد؟

آنچه توصیف کردیم ممکن است خیلی سخت به نظر برسد. شاید تصور کنید که این برنامه نیروی زیادی را طلب می‌کند و خسته کننده است. اما این برنامه در حقیقت انرژی بخش است.

وقتی که ما ابراز احساسات و عواطف خویش خودداری می‌کنیم، مقدار زیادی از انرژی هیجانی و عاطفی خود را تلف می‌کنیم. یا هنگامی که در مورد یک ضربه عاطفی شرم آور سکوت اختیار می‌کنیم که مبادا آبرویمان برود یا واقعه دردناکی را در حافظه خود مسکوت نگه می‌داریم، انرژی زیادی مصرف می‌کنیم.

آزادسازی این احساسات نه فقط قدرت عواطف ما را افزایش می‌دهد بلکه همچنین باعث ذخیره آن مقدار از انرژی می‌شود که صرف مقاومت و عقب راندن آنها می‌شد. هنگامی که به دیگران اجازه می‌دهیم عواطف خود را ابراز کند، صمیمیت آنها با ما بیشتر می‌شود و کمتر دچار غم و اندوه می‌شویم.

دورنمای وسوسه کننده و هیجان انگیزی دارد، این طور نیست؟ اما نباید با چشمان بسته جلو برویم. رها ساختن احساسات و عواطف پیچیدگی هایی نیز دارد. بهترین کار آن است که با روشی منظم و خردمندانه جلو برویم.

 هدف از یادگیری سواد رابطه عاطفی چیست؟

اگر سه مرحله‌ی اساسی سواد رابطه عاطفی را خوب تمرین کرده و عملاً به کار ببریم، اثرات شگرف آن را در هشیاری عاطفی و رفتارهای احساسی خود خواهیم دید. به ویژه یاد می‌گیریم:

•  چگونه به انچه می‌خواهیم و آنچه احساس می‌کنیم پی ببریم، چگونه در مورد احساسات خود صداقت داشته باشیم، چگونه به ارضاء نیازهای عاطفی خود بپردازید.
•  چگونه به شکلی خلاقانه عواطف و احساسات خود را اداره کنیم؛ چه موقع احساسات خود را ابراز کنیم و چه موقع جلوی آنها را بگیریم.
•  چگونه بر بی حسی یا آشوب عاطفی خود غلبه کنیم و با مردم ارتباط برقرار نماییم.
•  چگونه در محیط کار، خانه، مدرسه، گروه های اجتماعی و (کوچه و خیابان) از دانش و سواد عاطفی خود استفاده کنیم و روابط صادقانه و دیرپا با دیگران برقرار کنیم و آن را تحکیم بخشیم.
•  چگونه در جامعه ای که هر روز بیشتر به سمت نگرانی، افسردگی، بی اعتمادی و تنهایی می‌رود به رفتار متکی به عشق و محبت خود ادامه دهیم.

برای یادگیری سواد رابطه عاطفی از کجا شروع کنم

سواد رابطه عاطفی شامل سه مرحله است که هر کدام شامل چند قسمت هستند. شما می‌توانید همه مراحل و قسمت ها را مورد بررسی قرار دهید و ببینید کدام مهارتها را قبلاً کسب کرده اید و نیازی به یادگیری آنها ندارید.

سپس تصمیم بگیرید که می‌خواهید از کدام قسمت آغاز کنید اما برای آنکه بتوانید به گونه ای موثر اصول سواد عاطفی را تمرین کنید و در عمل به کار ببرید، قبلاً باید همه مراحل و قسمت های آن را به خوبی درک کنید. اگر ندانید کجا دارید می‌روید، مشکل می‌توانید راه خود را پیدا کنید.

مراحل زیر همچون نقشه ای هستند که شما را به طرف سواد رابطه عاطفی راهنمایی می‌کنند. وقتی که مرحله ای را یاد می‌گیرید و آن را در زندگی روزمره خود به کار می‌بندید، قدمی در جهت تکمیل شدن سواد عاطفی خود برداشته اید. بعضی از این مراحل برای شما آشنا هستند و برخی ناآشنا. بعضی ساده اند، برخی مشکل به طور کلی مراحل اولیه فهرست زیر، آسان تر از مراحل بعدی هستند.

مراحل سواد رابطه عاطفی به شکل طبقه بندی شده

مرحله یک؛ گشودن قلب

•  ارسال پیام محبت آمیز
•  تقاضا کردن پیام محبت آمیز
•  پذیرفتن پیام محبت آمیز
•  رد کردن پیام محبت آمیز
•  ارسال پیام محبت آمیز به خود

مرحله دو؛ بررسی چشم انداز عاطفی

•  گزارش های مربوط به احساسات و رفتار
•  پذیرش یکی از گزارش های مربوط به احساسات و رفتار
•  آشکار کردن حدس و گمانهای شهودی خود
•  مهر تایید زدن به یکی از حدس های شهودی خویش

مرحله‌ سه؛ قبول مسئولیت

•  معذرت خواهی در مورد اشتباهات خود
•  پذیرفتن معذرت خواهی ها
•  رد کردن معذرت خواهی ها
•  تقاضا برای بخشش
•  پذیرفتن برای بخشش
•  رد کردن بخشش

نتیجه:
شما نباید با بی حسی عاطفی به زندگی بپردازید یا از جانب عواطف و احساسات خود تحت فشار و عذاب قرار گیرید. در محیط سالم، با حمایت دوستان، خانواده یا مشاوران می‌توانید رفتار عاطفی جدیدی داشته باشید. برای این که یک رفتار عاطفی جدید و ارضاء کننده کسب کنید، باید به جستجو و کاوش بپردازید.

در طی این کاوش، قدرت احساسات خویش را تجربه می‌کنید و هنگامی که جلوی اتلاف انرژی برای سرکوب یا پنهان کردن احساسات خویش را گرفتید، جان تازه ای می‌یابید و انرژی می‌گیرید. برای انجام این کار، باید به تمرین با کسانی بپردازید که در این هدف با شما سهیم هستند.

گشودن قلب: با حمایت دوستان و آشنایان، در انجام اعمال ساده محبت آمیز سهیم می‌شوید.

بررسی چشم انداز عاطفی: بر افت و خیز عواطف خود و دیگران تمرکز می‌کنید، با قلب گشوده به حرف های آنها گوش فرا می‌دهید و کوشش می‌کنید آنها و دلایل آنها را بفهمید.

قبول مسئولیت: شما می‌پذیرید که در روابط خود با دیگران مرتکب اشتباهات متعدد ریز و درشت شده اید و از این طریق به آنها آسیب رسانده اید. از انها معذرت خواهی می‌کنید و دلجویی می‌نمایید.